Kitap çok yoğun olduğu için içinde birden fazla izlek bulundurmaktadır. Ben sadece bir yönden değerlendirme yapacağım. Bu anlatı, her şeyden önce, ömrü boyunca "adam" yerine konulmak istenen karakterimizin girdiği mücadelelerden nasıl yenilgiyle ayrıldığını anlatması açısından oldukça ilgi çekicidir. Alfred Adler'in Dostoyevski'den çok sonraları üzerinde duracağı aşağılık duygusu ve bu duygunun insan davranışlarına etkisi bu anlatıda belirgin şekilde ortaya çıkar. Kahramanımızın Subay'la ilgili maceraları genelde Subay'ın onu adam yerine koymaması üzerine kuruludur. Sonra uşağıyla olan ilişkisine baktığımızda, yine, bir üstünlük kurma çabası içindedir. Arkadaşlarıyla yemeğe gitmesinin temel nedeni "ne kadar önemli ve derin bir insan olduğunu" onlara kanıtlamak içindir. Lisa ile olan ilişkisi de kızı kendine muhtaç, aşık ya da hayran etme çabasına dayanmaktadır. Fakat bu çabaların hepsinde başarısız olmuştur. Adam yerine konulmadığı gibi çoğunlukla aşağılanmıştır. Aşağılandıkça kendinden nefret etmiş, kendinden nefret ettikçe kibirlenmiş, kibirlendikçe toplumdan uzaklaşıp yeraltına inmiştir. Ama toplum ona istediği alakayı gösterse hemen topluma karışacak ve her şeyi unutacaktır. Belki bu sevgi ve ilgi de onu boğacaktır. Bu kitabı beş yılda bir okumanız, kitabın derinliğine vakıf olabilme şansınızı arttıracaktır. Bir seferde okunup sindirilebilecek bir kitap değil. Son olarak bir alıntıyla bitirelim: "Dünyada ikinci derecedeki bir rolü kendime yakıştıramıyor, bu nedenle de ikinci olmaktansa sonuncu olmaya seve seve katlanıyordum." (Cem Yayınevi, s.64)

Yeraltından NotlarFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2020129,9bin okunma

·

2 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

tahta kitap