19. Yüzyıl Siyasî Tarihi - 1789-1914

Fahir Armaoğlu

En Yeni 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi - 1789-1914 Sözleri ve Alıntıları

En Yeni 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi - 1789-1914 sözleri ve alıntılarını, en yeni 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi - 1789-1914 kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
1688 yılından sonra:
İngiltere tahtına Orange hanedanından William getirildi. Kral William, 1689 Şubatında, "Haklar Beyanamesi"ni ("Declaration of Rights") kabul ederek, Parlamento'ya gayet geniş hak ve yetkiler tanıdı. O kadar ki, William hükümdar­lığa, bu beyannameyi kabul etmek şartıyla getirilmişti ve beyanname yayınlandık­ tan sonra, kendisine ve karısı Mary'ye hükümdarlık tacı Parlamento tarafından giydirildi. Yani Kral'a, hükümdarlık etme yetkisini Parlamento vermiş oluyordu. Bu ise, o sırada Avrupa monarşilerinde yerleşmiş olan "İlahi Hukuk" teorisinin İngiltere'de sona erdirilmesi demekti. Ayrıca, Parlamento'nun Kral karşısındaki üstünlüğünü belirten ve Kralın yetkilerini esaslı bir şekilde sınırlayan Haklar Beyannamesi, İngiliz demokrasisinin en önemli belgelerinden biridir.
Tory'ler ve Whig'ler:
Cromwell'in ölümünden sonra İngiltere, demokratik gelişme bakımından önemli bir olaya sahne olmuştur. Cromwell'den sonra tekrar iktidara gelen Stuart kralları, ülkeyi mutlak bir şekilde yönetmek istediler. Bu ise, Kral ile Parlamento arasında bir mücadeleye sebep oldu. Bu mücadelede Parlamento ikiye ayrıldı: Tory 'ler (bugünkü Muhafazakar Parti), Kralın yetkilerinin arttırılmasına taraftardı. Buna karşılık Whig'ler (Liberal Parti) ise, Parlamento'nun Kral karşısındaki yetki­ilerinin artırılmasını istiyordu. Bu mücadele 1688 yılına kadar sürdü.
Reklam
Ingiltere'nin deniz imparatorluğuna giden en önemli süreçlerden
Stuart hane­danının yönetimini ortadan kaldırıp, askeri bir diktatörlük kuran Cromwell'i zik­retmek gerekir. Cromwell, 1651'de "Navigation Act", yani Denizcilik Kanunu de­nen bir kanun çıkarmış ve dışardan İngiltere'ye gelen bütün ithal mallarının İngiliz gemileriyle taşınmasını şart koşmuştur. Bu kanun, İngiliz gemiciliğinin hızla gelişmesinde çok önemli bir faktör olmuştur. Bu kanun yüzünden Cromwell, yine kuvvetli bir denizci ülke olan Hollanda ile savaş yapmak (1652-1654) zorunda kal­mış ve Hollanda'yı yenmiştir. Keza, Güney Amerika'daki İspanyol sömürgeleriyle ticaret yapabilmek için İspanya ile de savaş yapan (1654-1658) Cromwell, onu da yenmiş ve istediği ticaret yapma hakkını elde etmiştir.
Fransız İhtilalk çıktığı zaman, İngiltere dünyanın en güçlü denizci ve ticaret ülkesidir. İngiltere'nin denizlerde tartışılmaz bir üstünlüğü vardır ve bu üstünlü­ğün ilk adımı, yine denizci bir devlet olan İspanya Kralı II. Filip'in, "Yenilmez Armada"sının 1588'de mağlup edilmesiyle atılmıştır. Bu sırada İngiltere'nin ba­şında da Tudor hanedanından Kraliçe Elisabeth bulunuyordu.
Tabi 1917'de Romanovların sonu feci olacak
16. yüzyılda sona ermesi üzerine, Moskova Prensliği'nin başına geçen IV . lvan (veya Korkunç İvan), 1533'de Çar ün­ vanını almıştır. "Rus Çarlığı" bu şekilde başlamıştır. IV . İvan 1584'te öldükten sonra Rus Çarlığı, bir süre karışıklıklar içinde kaldı. Nihayet 1613'de Rus Çarlığı'na Mihail Romanov getirildi. Bundan sonra 1917'ye kadar Rusya'yı Romanov (veya Romanof) hanedanı yönetecektir.
Prusya'nın jeopolitik bakımdan en zayıf noktası, tabii sınırlardan yoksun bu­ lunması ve komşularının saldırılarına açık olmasıydı. Bu durumdur ki, Prusya'yı, askeri bakımdan daima güçlü olmaya mecbur etmiştir.
Reklam
Sonuçta "Prusya disiplini" diye bir şey var :)
Prusya'yı 18. yüzyılda güçlü bir devlet haline getiren hükümdar, "Büyük Frederik" (Friedrich der Grosse) adı ile anılan II. Frederik olmuştur. 1740-1786 yıllarında hükümdarlık yapmıştır. II.Frederik, o zamanlar "aydın istibdat " (despotisme eclaire) denen bir akımın en kuvvetli temsilcisi sayılır. Ülkesini daima çağdaşlaştırmak için çalışmış, filozoflarla dost olmuş ve güçlü ve disiplinli bir ordu kurmuştur. Fransız İhtilali çıktığında 6 milyonluk bir nüfusa sahip olan Prusya'nın yaklaşık 200.000 kişilik bir silahlı kuvveti bulunuyordu. Bu sebepledir ki, gerek Il. Frederik'in, gerek Prusya'nın, Fransa'da pek çok hayranları bulunuyordu. İhtilali yapanlar, başlangıçta Prusya ile sıkı ve yakın münasebetler kurmayı çok arzu etmiş­ lerdir. Napolyon Bonapart da Frederik'in hayranları arasındadır. İhtilal'in liderle­rinden Mirabeau, "Savaş, Prusya'nın milli endüstrisi'dir demiştir.
Fransız İhtilali çıktığında, yaklaşık 25 milyon nüfusa sahip olan Avusturya, Alman alemi içinde en kuvvetli devlet olmakla beraber, her türlü dini ve ırki birlik­ten yoksun bulunuyordu. Bir Avusturya Devleti vardı; fakat bir Avusturya Milleti yoktu. Avusturya sınırları içinde her ırktan, her milletten ve dinden ve her dilden insanlar bulunuyordu. İtalyanlar, Macarlar, Almanlar, Slavlar, Latinler v.s. gibi ... Protestanlık ve Katoliklik iki ana din unsuru idi. Avusturya'nın bu heterojen yapısı, ihtilal çıktığı zaman, Fransız İhtilali fikirlerinin yayılması bakımından, Avusturya'yı çok korkutmuştur.
Katoliklik ve Protestanlık, Batı Avrupa'daki hakimiyet yarışı:
15. yüzyıldan beri Roma-Germen İmparatorları, hemen daima Avusturya hü­kümdar ailesi olan Habsburg'lardan seçiliyordu. Bu ise, Avusturya'ya, Almanya üzerinde bir kontrol ve etkinlik sağlamaktaydı. Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu içinde bulunan bu devletler, devletçikler, prensler ve şehirler arasında devamlı bir rekabet ve mücadele vardı. Biraz kuvvetli olanı, zayıf olanları ezmek suretiyle, büyüyüp genişlemeye çalışıyordu. İmparatorluğun kuzey kısmı genellikle Protestan ve güney kısmı da Katolik idi. Bu sebeple, Katolik Fransa güney devletlerini tutardı. Bu da Avusturya' da hoşnut­suzluğa sebep olurdu ve bundan dolayı da, Bourbon'lar ile Habsburg'lar arasında devamlı bir mücadele vardı. Diğer bir mücadele ile Avusturya ile Prusya arasında süregelmekteydi. Prusya, kuzey devletleri üzerinde bir nüfuz kurarak onları, Avusturya'ya karşı kendi kontrolu altında birleştirmek isterdi.
360 kadar küçük devletten tek Almanya'ya (büyük başarı)
Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu Avusturya'nın kontrolunda idi. Bir diğer büyük üyesi de Prusya idi. Protestan Bohemya'nın, Katolik Avusturya İmparatoruna karşı 1618'de ayaklanması ile, 30 Yıl Savaşları dediğimiz ve hemen bütün Avrupa devletlerinin bulaştığı ve esas itibariyle Almanya'da cereyan eden savaşlarda İmparator II. Ferdinand bütün Almanya'yı Katolik yapmak için mücadele etmiştir Bir bakıma II. Ferdinand, din yoluyla Alman Birliği'ni kurmak istemiştir. Avrupa devletlerinin işe karışması da, din faktörünün yanında, birleşmiş bir Almanya'nın ortaya çıkmasını önleme amacına yönelik olmuştur. Sonunda, 1648 Vestfalya Barışı, İmparator Ferdinand'ın tasarılarına set çekmiş ve Almanya, 360 kadar devletten meydana gelen dağınıklığını korumuştur.
268 öğeden 11 ile 20 arasındakiler gösteriliyor.