Akıldışı Ama Öngörülebilir
Dan ArielyEn Beğenilen Akıldışı Ama Öngörülebilir Sözleri ve Alıntıları
En Beğenilen Akıldışı Ama Öngörülebilir sözleri ve alıntılarını, en beğenilen Akıldışı Ama Öngörülebilir kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Peki, paranın yerine hediye koysak ne olur? Şüphesiz kayınvalideniz yemekte bir şişe güzel bir şarabı kabul ederdi. Ya da bir arkadaşımıza yeni eve taşınma hediyesi (çevre dostu bir bitki gibi) versek nasıl olur? Hediyeler bizi sosyal değiş tokuş normları içinde tutan bir değiş tokuş yöntemi midir? Bu tür hediyeler alan katılımcılar sosyal normlardan ayrılıp piyasa normlarına mı dönerler, yoksa ödül olarak hediye vermek katılımcıların sosyal dünyada kalmasını mı sağlar?
Hediyelerin sosyal ve piyasa normları arasındaki çizginin tam olarak neresinde durduğunu bulmak için, James ve ben yeni bir deney yapmaya karar verdik. Bu defa, bilgisayar ekranının bir ucundan diğer ucuna daireleri sürüklemeleri karşılığında katılımcılarımıza para teklif etmedik; bunun yerine hediye verdik. 50 sentlik ödülü Snickers (yaklaşık 50 sent değerinde) ile 5 dolarlık ödülü de bir kutu Godiva çikolatasıyla (yaklaşık beş dolar değerinde) değiştirdik.
Katılımcılar laboratuvara geldiler, ödüllerini aldılar ve istedikleri kadar çalışıp gittiler. Ardından sonuçlara baktık. Sonuçlara göre, üç deney grubunun hepsi de, ister küçük Snickers’ı (bu katılımcılar ortalama 162 daire sürükledi), ister Godiva çikolatalarını alsınlar (bu katılımcılar ortalama 169 daire sürükledi), isterse kesinlikle hiçbir şey almasınlar (bu katılımcılar ortalama 168 daire sürükledi), buna hiç aldırmadan görev süresince neredeyse eşit derecede sıkı çalışmıştı. Sonuç: küçük bir hediye karşısında hiç kimse rahatsızlık duymaz, çünkü küçük hediyeler bile bizi sosyal değiş tokuş dünyasında piyasa normlarının uzağında tutar.
Sayfa 114Kitabı okudu
BİRKAÇ YIL ÖNCE, James Heyman (St. Thomas Üniversitesi profesörü) ile birlikte sosyal ve piyasa normlarının etkilerini araştırmaya karar verdik. Şükran Günü olayını taklit etmek harika olurdu, ama katılımcılarımızın aile ilişkilerine verebileceğimiz zararı düşünerek daha olağan bir şey seçtik. Aslına bakılırsa, bu bulabileceğimiz en sıkıcı
Sayfa 110Kitabı okudu
Bankok, Tokyo ya da Londra hepsi aynıdır. Bölgesel farklılıklar kaybolmuştur. İnsanlar yağmur ormanlarındaki canlı türlerinin çeşitliği kayboluyor diye kaygılanıyor. Peki ya bizim en gerekli kaynağımız olan entelektüel çeşitliliğine ne olacak?
Klasik iktisatta günlük hayatta tümüyle hepimizin akılcı olduğu varsayımı, karşılaştığımız bütün seçeneklerin değerini hesapladığımızı, daha sonra da mümkün olan en iyi eylem hattını takip ettiğimizi ileri sürer. Peki ya yanılgıya düşüp akıldışı bir şey yaparsak? Bu durumda da geleneksel iktisadın bir cevabı vardır: “Piyasa kuvvetleri” bizi önüne katıp hızla doğru ve akılcı yola geri götürür. Aslında, Adam Smith’den bu yana iktisatçı kuşakları bu varsayımlara dayanarak vergilendirme ve sağlık hizmetleri politikalarından, mal ve hizmetlerin fiyatlandırılmasına kadar her şey hakkında geniş kapsamlı sonuçlar geliştirebilmişlerdir.
Ancak, bu kitapta göreceğiniz gibi, bizler kesinlikle klasik iktisat kuramının ileri sürdüğünden çok daha az akılcıyız. Dahası, bu akıldışı davranışlarımız ne rasgele ne de anlamsızdır. Bunlar hem sistematik oldukları hem de defalarca tekrarlandıkları için öngörülebilir davranışlardır. Dolayısıyla, klasik iktisatta değişiklik yapmak, onu naif psikolojiden (genellikle akıl yürütme, içebakış ve—en önemlisi—deneye dayalı araştırmalarda başarısızdır) uzaklaştırmak anlamlı değil midir? Bu tamamen davranışsal iktisadın boy atmakta olan alanıdır ve söz konusu kapsamlı girişimin küçük bir parçası olarak bu kitap bunu yerine getirmeye çalışıyor.
Sayfa 25Kitabı okudu