Prometheus
Carl KerenyiPrometheus Gönderileri
Prometheus kitaplarını, Prometheus sözleri ve alıntılarını, Prometheus yazarlarını, Prometheus yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Prometheus zincire vurulduğu ve onu yaralayan uçurumda azap içinde asılıyken, ayaklarına iki örs vurulmuş şekilde göklerden sallanan Hera’yı hatırlar. Onunki de bir ay tanrıçasına uygun bir haldir ve bakmaya dayanması zor bir başka görüntüdür. Fakat Prometheus görülmek ister. Bu öğelere çağrıda bulunur, çünkü onlar sadece Yunan edebiyatında görülen bir ilişki ile bağlı olduğu yakınlarıdır. Bu, benzerini sadece Hölderlin’de gördüğümüz, öğelerle olan samimi ve fazlasıyla insani bir yakınlık ve dostluktur.
PROMETHEUS:
Ey göklerin havası ve hızlı-kanatlı rüzgarlar
Ey çağlayan ırmakların suları,
Ey deniz dalgalarinin sayısız kahkahaları
Toprak, hepsinin anası,
Güneşin Gözü, her şeyi gören,
Sana sesleniyorum.
Benim, bir tanrının, tanrılardan neler çektiğini gör.
Sayfa 97 - Pinhan YayıncılıkKitabı okudu
Kratos dünyanın hiç bitip tükenmeden ve bizi her yönden çevreleyen sertliğini temsil eder. Hephaistos Prometheus’a karşı hem yakın, hem de dostça bir davranış sergilemektedir. Onu bir tanrıyı, bir yakını, bu fırtınalı kayalığa bağlamaktan çekinir (14-15 ve 36-39).
KRATOS:
Peki neden bu gecikme ve bu aptalca sözler? Tanrıların nefret ettiği bir tanrı menfurdur.
HEPHAISTOS: Kan bağının tuhaf bir gücü vardır, Ve eski bir dostun da...
Ve kamayı Prometheus’un kalbine sapladiktan sonra (66-69):
HEPHAISTOS: Ah Prometheus, acın beni kederlendiriyor.
KRATOS: Görevinden kaçınıp, Zeus'un nefret ettiğine mi açıyorsun? Kendine dikkat et; belki de kendine acımalısın.
HEPHAİSTOS: Bu gözlerin dayanacağı bir görüntü değil. Böylece, daha başlangıçtan itibaren bir theama dystheaton, “gözlerin dayanamayacağı bir görüntü”yü seyretmekteyiz ve oyunun en sonunda Prometheus’un Tartaros’un en dibine atıldığı ana kadar bunu görmeye devam ediyoruz. Bu sadece izleyicileri dehşetle ürperterek eğlendirmek için hazırlanmış bir piyes değil, Zeus’un getirdiği, eski öğelerin de yeni yasalara tabii olduğu düzenin kayda değer bir görüntüsüdür.
Sayfa 96 - Pinhan YayıncılıkKitabı okudu
Zeus nomos'un kendisidir.
Bizi ikinci trajedinin başlangıcından uzaklaştıran şey, bu düzende Zeus’un mutlak güce sahip olduğu görüntüsüdür. Gücün canlı örneği Kratos, sahnede Prometheus’u sürüklerken belirmektedir; Hephaistos ve sessiz Şiddet (Yunanca Bia) onlara eşlik etmektedir. Kratos yeni düzenin tavizsiz, her şeyi ve herkesi kapsayan yeni yasalarını anlatır ve 50. satırda durumu özetler: “Zeus hariç hiç kimse özgür değil.” Kanunların üstünde olan sadece odur; o nomos yani Kanun’un kendisidir.
Sayfa 96 - Pinhan YayıncılıkKitabı okudu
Prometheus Bound (Zincire Vurulmuş Prometheus) bizim için gerçek Prometheus trajedisi, gerçekten Prometheus’la ilgili olan asıl şiir, antik çağlardan günümüze gelmiş olan ve tamamen Prometheus’a adanmış tek çalışmadir. Fakat bu trajediyi özgün kılan bir başka sebep daha vardır: Bilinen diğer trajediler gibi kahramanlarla değil, evrendoğum ile ya da Yunanca algılandığı şekliyle dünyanın kuruluşu ile ilgilidir.
Sayfa 95 - Pinhan YayıncılıkKitabı okudu
Aischylos Argonauts üçlemesindeki özel bir trajediyi (Kabeiroi'yi) ezeli Lemnoslular'ın adalarına dönüşlerine ayırmıştır. Bu trajedi, şarapların varillerden taşarcasına özgürce aktığı ve Jason’in kahraman yandaşlarının sahnede zil zurna sarhoş olduğu Dionysus’ca bir taşkınlığa sahiptir. Sarhoş tanrılar ve kahramanlar... bizim için tasavvur bile edilemez; Yunan dramasında oldukça alışılmamış bir durumdur ve bu olayın garipliğine antik cağlarda bile dikkat çekilmiştir.
Sayfa 93 - Pinhan YayıncılıkKitabı okudu
Cicero, Prometheus’un Lyomenos'ta Titan korosuna yaptığı konuşmayı anlatırken, ateşin çalınışından furtum Lemnium, “Lemnos’un çalınması” diye bahseder. Bu demektir ki Aischylos’a göre bu olay Trakya Denizi’nin uzak adalarından Lemnos üzerinde gerçekleşmiştir.
Sayfa 91 - Pinhan YayıncılıkKitabı okudu