d
Dil Bilim
1 üye
Türkçemizin ansiklopedisi “Divanu Lügati’t Türk”
Tam 949 yıl önce bugün, 25 Ocak 1072’de Türkçemizin değerli ansiklopedisi Divanu Lügati’t Türk
(DLT) Kâşgarlı Mahmud tarafından yazılmıştır.
Kâşgarlı Mahmud’un tam adı Mahmut bin Hüseyin bin Muhammet'tir. Yazar babasından bahsederken onun Barsganlı olduğunu belirtir. Barsgan bugün Kırgızistan sınırları içinde kalan Isık Göl yakınındadır. Kâşgarlı Arapça, Farsça ve Rumca öğrenmiştir. Medreselerde hocalık yapmıştır. Kâşgarlı, Türk halklarının dillerini, tarihlerini, destan ve efsanelerini, mesel ve hikmetlerini öğrenmiştir. Eserini halifeye sunmuştur. Kâşgarlı eserini halifeye sununca 89 yaşında Bağdat'tan ayrılıp memleketine dönmüş, rivayete göre Opal köyüne yerleşerek burada kendi adını alan Mahmudiye medresesinde 8 yıl ders vermiş ve 97 yaşında ölmüştür. Naaşı Opal köyündedir. Sandukasında doğumu 1008, ölümü 1105 senesi olarak yazılmıştır.
DLT, 1072 senesinde yazılmaya başlanmış ve 4 kez baştan sona kontrol edilmiş, 10 Şubat 1074'te tamamlanmıştır. Elimizdeki tek nüsha, müstensih nüshası olup 1 Ağustos 1266’da Şam'da istinsah edilmiştir. DLT, 1914 senesinde Ali Emiri tarafından bulunmuş ve ölümünden sonra Ali Emiri'nin tüm eserleriyle beraber Millet Kütüphanesine bağışlanmıştır.
Şu an eserin tek nüshası İstanbul'da Millet Kütüphanesindedir. Eserde 8000'in üzerinde madde başı kelime vardır. 290 tane atasözü, 764 mısra tutan 91 adet şiir vardır. İlk Türk haritası da bu eserdedir. Kâşgarlı, 22 Oğuz boyu ve bunların damgasını da eserinde yazmıştır.
Kaşgarlı Mahmud
