d
Dil Bilim
1 üyeKöftehor
Köftehor, Farsça kufta-hor yani çiğnenmiş lokma yiyen sözcüklerinden oluşmuştur.
Mecazi olarak “zina eden karısını affeden adam” anlamında kullanılan bir hakaret deyimi olduğu yazar etimoloji sözlüklerinde.
(Günümüzde sevgiyle karışık bir azarlama sözü olarak kullanılıyor ve bir anlam iyileşmesi olduğunu görüyoruz.)
Sayfa 156 - LiteratürKitabı okudu
Hergele
Farsça “har” eşek demektir, “gele” de sürü anlamındadır. Bu durumda hergele eşek sürüsü anlamına gelir.
Şeyhi’nin meşhur Harnâme mesnevisi de bir eşeğin, tabiri caizse eşeklik etmesini anlatır.
Sayfa 159 - LiteratürKitabı okudu
Farsça "dü" sayısı
Dü: Bir evde varsa dü-zen, o evde olmaz düzen deriz.
Dü: iki, zen: kadın… Yani bir evde iki kadın varsa o evde düzen olmaz deriz ki çok doğrudur.
Sayfa 163 - LiteratürKitabı okudu
Güzel Türkçe 4
Kelimeler de insanlar gibi doğar, yaşar, ölür. Tasfiye bu ölen kelimeleri çıkarıp diriltmeye çalışmak değildir. Türkçemizde de ne kadar kelimeler vardır ki bugün hepsi ölmüş, yerlerine diğer kelimeler geçerek Türkçeleşmiştir. Lisanda ölmüş bir kelime tıpkı ecnebi bir kelime gibidir. Onu yaşatmaya çalışmak boş bir harekettir.
Sayfa 396 - Tanin, 22 Haziran 1914
Türkçe or- “kesmek, biçmek” kökünden türeyen orak (eski biçimi orgak) kelimemiz, Farsçaya geçtikten sonra ereh biçimiyle "testere" anlamı kazanmıştır. Her ikisi de kesmekle alakalı olduğu için bir semantik ilgi kurabiliyoruz.
Sayfa 5
Azerbaycan’da konuşulan Türkçe, aslında Türkiye’nin doğusunda Erzurum’dan itibaren konuşulan lehçenin bir devamı olmasına, yani Türkiye Türkçesine çok yakın olmasına rağmen, eski Türkçe kaynaklı sümük kelimesi orada “kemik” anlamına gelir, aynı kaynaktan, Arapçadan alınan hürmet ise zamanla “rüşvet” anlamı kazanmıştır. Uygurcada ten kelimesi “gövde” demek iken, bizde “deri” anlamına dönüşmüştür.
Sayfa 4