İnsanı ürküten bu yapıyı Engels, Ludwig Feuerbach'm
bir sayfasmda hayran olunacak bir biçimde şöyle özetler:
"Hegel'de diyalektik, kendi kendini geliştiren Fikir’dir.
Mutlak Fikir, başlangıçtan beri »nerede olduğu bilinmeksizin- var olmakla kalmaz, aynı zamanda, bütün varlık dünyasının da yaşayan ruhunu meydana getirir. .Mutlak Fikir, Mantık'ta uzun uzadıya gözden geçirilen bütün hazırlık ev-
relerini (safhalarım) geçerek yine kendine ulaşmak için gelişir. Sonra, kendinden sıyrılarak doğaya dönüşür; orada, bilinçsizcesine, doğal zorunluğa bürünerek yeni bir gelişme
geçirir ve en sonunda, insanoğlunda yeniden kendi bilincine
kavuşur. Bu özbilinç, ilkel öğeden kalkarak Hegel felsefesinde Mutlak Fikir kendini tümüyle buluncaya değin, tarih içinde oluşur. Görülüyor ki, Hegel felsefesine göre, gerek doğada, gerekse tarihte diyalektik bir gelişme vardır. Hegel için,
diyalektik gelişme demek, aradaki bütün zikzaklı hareketlere ve geçici gerilemelere karşın, yukarıya doğru zorla yükselen ilerleme nedenlerinin zincirlenişi demektir; başlangıçtan beri süregelen ve nerede olduğu bilinmeyen ama düşünen
her insanın beyninde bağımsız olarak yaşayan Fikir'in kendi
kendine yaptığı kişisel hareketin yansısı (aksi) demektir."
Sayfa 33
Diyalektik
Önce en basit bir fikri, varlık
fikrini kavramaya çalışalım: Görüyoruz ki, bu fikri tek başına kavrayamıyoruz. Ancak şunu söyleyebiliyoruz: Var olmak, var olmamanın tersidir. Böylece, varlık (varoluş) fikri
zorunlu olarak yokluk (varolmayış) fikrini çağırmış oluyor.
Demek ki, biz, var olan bir şeyin durumunu ancak o şeyin
var olmadığı zamanki durumundan ayırarak anlayabiliyoruz. Öte yandan, bu var- olmayanın durumunu da tek başı-
na kavrayamayız, çünkü, o da artık ancak karşıt duruma göre kavranabilen basit bir yadsıma (inkâr) haline gelmiştir.
Görüldüğü gibi, herbiri öbürü olmaksızın, yani tek başına
anlaşılamayan, her ikisi de zorunlu olan ve birbiriyle çelişme
halinde bulunan bir çift fikir karşısındayız. Karşıtlar (zıtlar)
birbirini itecek yerde birbirini çağırıyorlar. Öyleyken zihin,
adı geçen karşıt fikirler arasında bocalayıp duramaz. Bu fikirleri aşmasının, her ikisini de içine alan, fakat onlardan daha gerçek görünen yeni bir fikir içinde onları birleştirmesi
gerekir: Bu, "oluş" fikridir; yani var-olan'dan var-olmayan'a,
yahut var-olmayan'dan var-olan'a geçiş fikri... Bu fikir olmazsa, var olmayan bir şeyin ortaya çıktığı ya da var olan
bir şeyin ortadan silindiği sırada görülen "var olmak" olayını
kavrayamayız. Ancak durumun değişmesidir ki, onun, aynı
zamanda kucakladığı iki durumu da kavramamızı sağlar.
Sayfa 22
Şairin dediği gibi
Bırak baht hükmünü yürütsün, dünya yargılarının eylemlerine göre çare aramaktan vazgeç! Olup bitenler önünde asla sevinme ve yerinme! Çünkü hiçbir şey sonsuza kadar sürüp gitmez. Bahtımızın çizgisine uyduk, Baht'ın bize yazdığı mısranın her harfine baş eğdik. Çünkü Baht'ın yazgısının saptadığı kimse, onu izlemekten öte bir şey yapamaz.
Sayfa 122Kitabı okudu
Reader Follow Recommendations
'Yapamayacağınız şeyler için büyük eziyetlere katlanmayın.'
Sayfa 500
Bir sosyalistin doğuşu :)
Kirsanov ona okuması gereken kitapların listesini verdi. Rahmetov ertesi sabah sekizden başlayıp, Nevski Bulvarında Admirelteskaya'dan Politseyski Most'a kadar ileri geri dolaşarak kitabevlerinin açılmasını bekliyordu. Az sonra açılan ilk kitabevine girmiş,aldığı kitaplarla evine kapanmıştı. Sabah saat 11 den başlayıp aralıksız 82 saat okudu. İlk iki gece uykuyu kendi gücüyle yenmişti. Üçüncü gece sekiz fincan kahve içti ama artık bu koyu kahveler de uykusunu dağıtmıyordu. Rahmetov olduğu yere yıkılarak odanın döşemesinde tam 15 saat uyudu. Tıpkı bir ölü gibiydi. Bir hafta sonra yeniden Kirsanov'a uğradı. Hem okuduğu kitaplarla ilgili açıklamalar hem de yeni kitap listesi istiyordu.
Sayfa 379