Jorj Oruell
1942-1944
Jorj Oruell ushbu asarini II-jahon urushi paytida yozgan, asar voqealari ayni o'sha davr jamiyatining timsolidir. Lekin bizning jamiyatdagi hodisalardan yiroq holat deb bo'lmaydi. 'Molxona'dagi ayrim og'riqlar hozirgacha jamiyatni eng ayanchli nuqtasidir.
Endi asar voqealariga kelsak. Men bilgan jihatlar, 'Oddiy xalq' fikrsiz, mulohazasiz, eng ko'p uqtirilgan so'zlarga ishonuvcham, o'z qadrini bilmas va anglamaslar. Asarda hayvonlar tasvirlangan bo'lsa-da, ular timsolida insonlar gavdalantirilgan. Har bir hayvonning o'rni, mavqei, darajasi timsolida — jamiyatdagi 'yuqoridagilar', ishchi xalq, xoyin-xiyonatchilar, 'biznesmen' lar, zodagon va 'qora xalq' , ishga g'ayratli va damgasalar yana ko'p davom ettirish mumkin. Bu asar bilan nima demoqchi, yokida men nima tushundim. Har jamiyat va tuzumda har xil mavqe, daraja va insonlar bor, kimdir hokim, kimididir bo'ysinuvchi, agar siz hokim bo'lmasangiz, tobe' bo'lasiz, agar adolatli hokim bo'lmasangiz isyonkor xalq nafrati va quvishiga qolasiz. Shuni ham tushinish kerak-ki zolim hokimdan qutulgan hayvonlarga o'z qavmi, ya'ni hayvonlardan bo'lgan hukumatga rozi bo'ladi, hayvon hokimiyati qanchalik zulmkor bo'lsa ham, tashqi tarafdan va so'zlardan 'muloyim' bo'ldi. Bundan nimani anglaymiz, 'yaxshi so'z bilan ilon inidan chiqar, yomon so'z bilan pichoq qinidan chiqar'
Dunyoda yaxshilikdan yaxshisi yo'q