Nesnel yarı kaderin elindedir ve değişkendir; öznel yarı kendimizdir ve bu da esasen değişmezdir. Buradan anlaşılıyor ki çoğu zaman sadece kader ve sahip olduklarımız hesaba katılsa da mutluluğumuz aslında kim olduğumuza, bizim bireyselliğimize bağlıdır. Kader düzelebilir ve yetingenlik ondan çok şey talep etmez; fakat ahmak her zaman ahmaktır ve ruhsuz bir hödük sonsuza dek ruhsuz bir hödük olarak kalır, isterse cennette çevresini huriler sarsın. "En büyük mutluluk, kişiliktir."
•Mutluluk kendine yetenlerindir.
•Mutluluk kolay değil: içimizde bulmak zor, başka yerde bulmaksa imkânsız.
Aristoteles der ki bütün dâhi insanlar melankoliktir ve çok neşeli mizaçların zihinsel yetileri sadece yüzeyseldir.
Okur Takip Önerileri
İnsan hayatı boyunca çalışıp didindiği şeyden yaşlılıkta zevk alamaz bu denli zor eriştiği pozisyonu artık dolduramaz, yani şeyler ona geç ulaşmıştır. Ya da tam tersi olur, özel olarak çabalayıp elde etmek istediği şeylere o geç ulaşır. Zamanın beğenisi değişmiştir.
Çabalamak ve direnerek mücadele etmek, insan doğasının en temel ihtiyacıdır. Rahat keyif anlarıyla bütünüyle yetinecek bir hareketsizlik, insan için pek mümkün değildir. Engelleri aşmak, insan varoluşunun en büyük zevkidir onun için daha iyi bir şey yoktur. Engeller, harekete geçmekte ve bir şeyler yapmakta olduğu gibi sırf maddi nitelikte olabilir ya da öğrenmekte ve araştırmakta olduğu gibi düşünsel nitelikte olabilir. Bunlarla mücadele edip zafer kazanmak, insan varoluşunun en büyük zevkidir. Fırsatı yoksa, elinden geldiğince yaratır.
Epikuros'un önermesi:
"Doğaya göre zenginlik sınırlıdır ve elde edilmesi kolaydır; boş fikirlerin süslediği zenginlik sonsuzlukta ufalanır."
... hiçbir şey insanın dikkat çekmeyecek şekilde davranması ve başkalarıyla pek az, kendiyle ise bol bol konuşması kadar fayda sağlamaz.
"Ne değerli oluyor elde edemediklerimiz. Bir kere de elde ettik mi, başka şeye yöneliyor tutku. Dinmez, onulmaz bir susuzlukla bağlıyız yaşama." (Lucretius)
"Zor zamanlarda itidalini korumayı, güzel anlarda da aşırı sevincini dizginlemeyi hatırla." (Horatius)
Memnuniyetsizliğimizin kaynağı, isteklerin katsayısını yukarı çekme çabamız sürekli yenilenirken bunu önleyen diğer katsayının hareketsizliğinde yatar.
"Önünde ne çok kimsenin olduğunu görürsen ne çok kimsenin de arkanda olduğunu düşün." (Seneca)
"Başkasının mutlu olması seni rahatsız ediyorsa asla mutlu olamazsın." (Seneca)
"Aklı başında kişi hoş olanın değil, acı vermeyenin peşindedir." (Aristoteles)
Düşünmemekte hoş bir hayat vardır. (Sophokles)
Anlayışlı olmak mutluluğun ana parçasıdır. (Sophokles)