Asli sevgi nedir?
— İmanın sevgisidir. Yüce Allah, müminlerin kendisine olan sevgisine şahitlik etmekte ve şöyle buyurmaktadır; ‘İman edenlere gelince, onlar Allah’ı daha şiddetle severler.’ (Bakara, 165)
Öyleyse tutkunun aydınlığı, sevginin nurundandır. Tutkunun fazlalığı ise dostluk sevgisindendir. Tutku, kalpte ancak dostluk nurundan harekete geçer. Öyleyse Allah, bir kulunun kalbinde, tutku kandilini parlattığında, kalbin vadilerinde hareket eden tutku değildir; ama kalp onunla aydınlanır. Bu kandili ancak iman gözüyle bakmak söndürür. Kul, amellerinde, bir kere düşmanından emin oldu mu ameli terk etmek endişesinden uzaklaşır.
Elâlem şarap içer sarhoş olur,
biz aşk ehliyiz, içmeden sarhoş olmuşuz
Halvet, Arapçada yalnız kalıp, tenha bir köşeye çekilmek demektir. Tasavvufta ise, zihinsel yoğunlaşmayı ve bazı özel zikirlerle riyazetleri gerçekleştirmek üzere, şeyhin müridini, karanlık, dış dünyadan soyutlanmış bir yere, belirli bir süre için koymasıdır. Allah ile gizlice konuşmak, kalbi yanlış inançlardan ve kötü huylardan temizlemek, kurtarmak da halvet olarak değerlendirilir, bu anlamda kulun, kendini bütün varlığıyla Allah’a verip, O’ndan gayri her şeyden uzaklaştığını ifade eder.
Aşk ilmi medresede öğrenilmez, aşkı kâğıtlar da bildirmez. Muradın aşkı bellemekse, senelerdir okudun da öğrenebildin mi?