Ölen ölür, kalan sağlar bizimdir.
En güzel türküsüne gelir sıra, "Kalktı göç eyledi Avşar elleri" diye başlar Dadaloğlu. Uzun Yayla'ya gitmesi yasaklanmıştır Avşarların. Padişah fermanı çıkmıştır. Ama Avşarlar'ı ve Dadaloğlu'nu padişah fermanı engelleyebilir mi:
"Hakkımızda devlet etmiş fermanı
Ferman padişahın dağlar bizimdir. "
der Dadaloğlu. Yol dağlaradır ve dağları Osmanlı askerleri beklemektedir. Kavga yine kaçınılmazdır ve kavgaya doğru giderken Dadaloğlu son şiirlerinden biri olan bu ünlü şiirinin son dörtlüğünü söyler:
"Dadaloğlu'm birgün kavga kurulur
Öter tüfek davlumbazlar vurulur
Nice koç yiğitler yere serilir
Ölen ölür kalan sağlar bizimdir.”
< Kalktı Göç Eyledi Avşar Elleri >
Avşarlar, 19. yüzyılda Güneyde yazın Zamantı Çayı kıyılarında, kışın da Çukurova'nın Ceyhan nehrinin sol kıyısında yaşayan Türk oymağıdır... Bu devir Avşarların " al-vur devri " olarak tanımlanır...
Bu sıralar birçok oymaklar gibi devletin iskan emirlerini dinlemezler... Kendilerinden yaylak yurtlarında devamlı kalmaları istenir. Buna karşı çıkarlar. Bunun üzerine Çukurova'daki bütün yolsuzlukları ve aksaklıkları ortadan kaldırmak üzere Cevdet Paşa'nın kurup Derviş Paşa kumandasına verdiği Fırka-i İslahiyye 1865 yılında onları yaylak ve kışlaklardan birinde yerleşmeye mecbur eder. Ne yazık ki o sıralar bunların kabul ettikleri yaylaklarına Kafkasya'dan muhacir olarak gelen Çerkesleri yerleştirirler. Avşarlar bu sebepten verimsiz ve dağlık dar topraklarda yerleşmek zorunda kalırlar. Yoksul Türk köyleri arasına katılırlar... ( Ağıtlarındaki içlilik bu çaresizliğin ifadesidir.) İşte bizim Dadaloğlu'na ait bu bozlağımız Avşarlar'ın o " al-vur devri " ne ait güzel bir oymak türküsüdür...
Sayfa 139 - Tercih Sanat KitaplıkKitabı okudu
Ben Dünyayı Ali Osman'ın Sanırdım
Yedi iklim dört Köşeyi dolandım
Meğer düna her tarafta bir imiş
Ben dünyayı Ali Osman'ın sanırdım
Meğer dünya dört sultanlık yer imiş
İrili ufaklı insan piç oldu
Onlar doğdu geçinmesi güç oldu
Altı arap atlı şahbaz nic'oldu
Mamur sandım yalan dünya çürümüş
Okuttuğun tutmaz oldu alimler
Kalktı da kitaptan arttı zulümler
Terlemeden mal kazanan zalimler
Can verirken soluması zor imiş
Dadaloğlu'm der ki sözüm vasiyet
Benim sözüm dinleyene nasihat
Besmelesiz kazanılmış piç evlat
O da dünyasına ziyankar imiş
Sayfa 344 - Ürün Yay-Kitabı okudu
SİZİN OLSUN BİNBOĞA'NIN DAĞLARI
Fırsatı ganimet bildi kötüler
Böyle kalmaz padişahın çağları
Eninize boyunuza eğlenin
Sizin olsun Binboğa'nın dağları
El kalmamış Binboğa'ya çıkacak
İp kalmamış salıncağa takacak
Hemen Avşar mıdır başa kakacak
Sayfa 205 - Ürün Yay-Kitabı okudu
ÖRDEKLERİN ÇAĞRIŞIRDI KAZINAN
Çok göresim geldi Binboğa seni
Ne hoş olur baharınan yazınan
Dirgen Dağı Koç Dağı'nın dengidir
Ördeklerin çağrışırdı kazınan
Ne kara yazılmış alnıma yazı
Varsak da aşiret tanımaz bizi
Sarız'dan aşağı Yalak'ın düzü
Sağmalların yayılırdı yozunan
Kuru Çay'dan Delice'ye aşalım
Çapanoğlu eteğine düşelim
Elbistanlı kızı helallaşalım
Çok emeğin yediyidim tuzunan
Dadaloğlu'm der de bu nasıl haldir
Seneler sayılmaz kaç tane bıldır
Ayını bilmiyom tam dokuz yıldır
Puşt Osmanlı duralaştı biziynen
1865'te Fırka'ı Islahiye Ordusu marifetiyle yapılan Sis (Kozan) zorunlu iskan ve sürgününde kendisi yakalanıp Payas Kalesi'nde hapsedilen Dadaloğlu, kanat yaptığı bir hasırla kale burçlarından atlayarak kurtulur ve Bozok'a sürgün edilen aşiretine doğru yola çıkar...
Binboğalar civarında onu gören bir kadının kendisini ihbar etmesinden kaygılansa da, kaygısı boşa çıkar ve alır sazı eline Binboğa'nın eteğinde bunları söyler.
Sayfa 208 - Ürün Yay-Kitabı okudu
Neden onu görünce
Karışıyor ellerin birbirine
Onu görünce neden
Kendini bırakıp gidiyorsun giderken
Bırakıp gidiyorsun ve sende
Sevinç gibi bir acı koyuluyor
Öyle durup kalıyorsun gecende
Onu görünce sende neden
Bin tohum ekiliyor birdenbire
Birdenbire nice ürün kaldırılıyor
Onu görünce neden hızlanıyor
Suların akışı kendi kendine
O gidince neden başka birisin
Adın başka, susuşun başka, sesin başka
O gidince hiç kimse değilsin
Tükenmiş bir rüzgârsın ağaçta