Krallıklar, imparatorluklar, şehir devletleri derken âdeta bir medeniyet endüstrisi olan kadîm toprakların tarihini anlatan Eski Çağ Türkiye Tarihini okudum. Anadolu ve Önasya'da irili-ufaklı devletlerin hikayelerini okumak çok bilgilendiriciydi. Ağzına kadar bilgi dolu bir kitabı özetlemek kolay değil elbetteki. Devlete, topluma, milletlere, coğrafyalara, askerî ve siyasi ilişkilere dair ne varsa yazıtlar üzerinden incelenmiş kitapta. Mektuplar, anlaşmalar, yaşam ve mimarî biçimleri, savaşlar, göçler, istilâlar, inançlar, coğrafyaların bir kaç bin yıl önceki isimleri, haritalar, kavramlar, sanat ve edebiyat tarzları ve iç içe geçmiş Önasya memleketlerinin ilişkilerini bulabilirsiniz. Kitapta konular bahsedilirken daha fazla harita kullanılsaydı kitabın verimliliği daha fazla olabilirdi. 320 sayfalık eser baştan sona kadar akademik bilgiyle dolu. Nasıl ki şehrin en işlek caddesi dükkanlarla doluysa, Anadolu ve Önasya toprakları da devletlerin işlek caddesi olmuş. Tezgâhını kapan, sergisini bu topraklara açmış âdeta.
Meraklısına tavsiye ederim.
Gerek bu kitapla gerekse de daha önceden edindiğim kanaati tekrar söyleyeyim: Herkes, herşey ve her yer birbirine benziyor tarihte. Çünkü tarihin öznesi insan. Sanki tekrarları yaşıyoruz. Tarih okumak, Deja vu' yu yaşatıyor. Toplumsal ve tarihsel hafıza sıfırlanınca her şey orijinal gelir ve bu döngüsellik ve benzerlik fark edilemez. Zaten buna da bilinç deniyor.
