Bilinç düzeyinde kendimizi aldatmayı çok iyi başarsak bile, bir tartışmayı korkudan ötürü mü yoksa bilgelikten ötürü mü bastırdığımızı, bir suçlamayı zayıflıktan mı yoksa haklılık duygusu temelinde mi kabul ettiğimizi elektronik bir saat kadar hatasız kaydederiz.
Sayfa 184Kitabı okudu
Şimdi öz-suçlayıcı tutumlara geri dönecek olursak, bunların, bir ayıplanma korkusuna karşı bir koruma ve olumlu güvence uyandırmanın yanısıra, hizmet ettiği bir başka işlevin de, nevrotiği, değişmenin zorunluluğunu görmekten alıkoyması ve gerçekte değişmenin yerine konmuş bir şey olarak iş görmesi olduğu görülür. Gelişmiş bir kişilikte değişmeler yaratmak herkes için son derece zordur. Ama nevrotik birey için bu iş iki kat daha zordur ve bunun nedeni onun değişme zorunluluğunu kavrama konusunda daha büyük bir zorluğa sahip olmasının yanısıra, turumlarından bir çoğunun kaygı tarafından zorunlu kılınmış olmasıdır. Sonuç olarak, değişme zorunda olma beklentisinden ölesiye korkar ve bu zorunluluğu algılamaktan kaçar. Bu bilgiden kaçma yollarından birisi öz-suçlama aracılığıyla
"yakayı sıyırabileceği" yolundaki gizli bir inanç geliştirmektir. Bu süreç sık sık gündelik yaşamda gözlenebilir. Eğer bir insan bir şeyi yapmış olmaktan ya da yapmayı başaramamış olmaktan ötürü pişmanlık duyar ve sonuç olarak yaptığını onarmayı ya da sorumlu olan tutumunu değiştirmeyi isterse, suçluluk duygularına gömülmeyecektir. Ama eğer suçluluk duygularına kapılırsa bu, onun zor olan değişme işinden kaçındığını gösterir. Gerçekten de pişmanlık duymak değişmekten çok çok daha kolaydır.
Sayfa 181Kitabı okudu
Nevrotik bireyin kendini ayıplanmaya karşı koruyabileceği üçüncü bir yol da, savsaklamaya, hastalığa ya da çaresizliğe sığınmaktır.
Sayfa 178Kitabı okudu
Canalıcınokta
Ayıplanma korkusuna neden olan ana etken, nevrotiğin hem kendine hem de dünyaya karşı sergilediği maskeyle (façade =persona),bu maskenin arkasında gizli olan bütün bastırılmış eğilimler arasındaki büyük tutarsızlıktır. Nevrotik birey kendisiyle uyum içinde olmaması ve koruması gereken bütün aldatmacalar nedeniyle düşünüldüğünden daha çok aa çekiyor olmasına karşın, bu aldatmacalan var gücüyle savunması gerekir, çünkü bunlar onu pusuda bekleyen kaygısından koruyan kalkanı temsil eder. Bunları ayıplanma korkusu temelinde saklamak zorunda olduğunu kavrarsak, bazı "suçluluk duygularının" ortadan kalkmasının neden onu belki de bu korkusundan kurtaramayacağını daha iyi anlayabiliriz. Değişmesi gereken daha çok şey vardır.
Kabaca ortaya koymak gerekirse, nevrotiğin ayıplanma korkusundan sorumlu olan şey, kişiliğindeki ya da daha çok kişiliğinin nevrotik bölümündeki içtensizliğin tamamıdır ve onun ortaya çıkarılmasından korktuğu şey de işte bu içtensizliktir.
Sayfa 175Kitabı okudu
Ayıplanma korkusu nevrozlarda çok yaygındır. Hemen her nevrotik birey, yüzeysel gözlemde tam anlamıyla kendinden emin ve başkalarının görüşlerine karşı ilgisiz gözükmesine karşın, ayıplanmaktan, eleştirilmekten, suçlanmaktan, gerçek yüzünün anlaşılmasından ölesiye korkar ya da bunlara karşı aşırı ölçüde duyarlı olur.
Sayfa 173Kitabı okudu
… nevrotik bir birey, bir fırsatı kaçırma ya da bir kazaya uğrama gibi elverişsiz bir şey başgösterdiği zaman kendini kesinlikle rahatlamış hissedebilir, hatta nevrotik belirtilerinden (semptomlarından) bazıları ortadan kalkabilir. Bu tepkinin gözlenmesi ve ayrıca nevrotiğin, bazen istemsiz de olsa, elverişsiz ortamlar hazırlıyor ya da elverişsiz olayları kışkırtıyor gibi gözükmesi gerçeği, onun öylesine ağır suçluluk duygularına sahip olduğunu, ki bunlardan kurtulmak için bir cezalandırılma ihtiyacı geliştirdiği varsayımına yol açabilir.
Sayfa 170Kitabı okudu