Anadolu Mayası
Prof. Dr. Yalçın Koç'un Türkiye Günlüğü dergisinin 2006/Bahar, Yaz, Güz ve Kış sayılarında son derece değerli dört makalesi yayımlandı. Ehlince ilgi ile okunan bu yazılar, okuryazarların zihinlerindeki karışıklığı gidermek bakımından son derece işlevseldi. Oldukça sarih, temellendirici, ufuk açıcı ve kışkırtıcı
Temür Kağan (1336-1405) Hızır peygamber ile Buhara'ya giderken Yesi'ye de uğradı. Hoca Ahmed Temür Kağan'ın düşüne girdi ve ona şöyle dedi: 'Ey Alp kişi; tez Buhara'ya git. İnşa'llah oranın Şah'ının ölümü senin elinden ola. Başından çok şeyler geçse gerektir. Buhara halkının hepsi seni bekliyorlar' dedi. Temür uyanınca Allah'a şükretti. Yesi Han'ı Nogaybek Han'ı çağırdı. Ona çok para verdi. Hoca Ahmed'in sini üzerine türbe ve yanına dergah yapılmasını bildirdi.
Temür Kağan Osmanlı mülküne saldırmadan önce Hoca Ahmed'in yatırını ziyaret etmiş ondan şöyle bir muştu aldığını söylemiştir ki, zor bir duruma düşünce şu dörtlüğü okumasını bildirildiğini söylemiştir.
Yelda giceni şem-i şebistan itkan
Bir lahzada alemni gülistan itkan
Bes müşkil işim Tüşübdür asan itkan
Ey barçanı müşkilini asan itkan
Temür Kağan bu dörtlüğü ezberlediğini Çubuk savaşında (1402) yetmiş yol okuduğunu böylece zafere ulaştığını bildiriyor. Altunordu İmparatorluğu'nu (1223-1502) yıkacak kadar zayıflatıp Ruslar'ın İslam ölkelerini hatta kendi türbesini bile işgal etmesini sağlayan, Haçlı Avrupa üzerindeki Osmanlı gücünü ve genişlemesini kıran bir kişi olarak savaşlarındaki başarılarını İslam evliyasına bağlamak elbetteki menkıbe gereğidir.