İsmet
Masumluk,günahlardan kaçınmak melekesine sahip olmak, Hak Teâlâ'nın korkusuyla bütün çirkin şeylerden beri bulunmak demektir. Fena şeylerden uzak bir durumda bulunmak da Allah Teâlâ'nın bir koruması olduğundan bir ismet sayılır.
İsmetin zıddı,mücrimlik, günahkârlık halidir.İnsanın asıl güzelliği,şerefi,sahip olduğu ismet sayesindedir.
Aşk
Fazla sevgiden, ilgiden, birşey hakkında kalbin pek fazla alâka ve cazibe göstermesinden ibarettir. İnsanlar, maddeten veya manen güzel,lezzetli buldukları şeylere karşı kalblerinde bir meyil duyarlar. Bu meyil, ölçülü olursa "muhabbet", pek kuvvetli olursa "aşk" adını alır.İnsanlar, hoşlarına gitmeyen şeylere karşı da bir "nefret" duyarlar.Bu nefret ölçülü olunca "buğz", pek kuvvetli olunca da "makt" adıyla anılır.
Mukaddes şeylere karşı olan meylin bir aşk derecesinde bulunması pek güzeldir.Fakat fani varlıklara, güzelliklere karşı aşk derecesinde olan meyil, kalbin zafiyetinden, düşüncenin noksanlığından ileri geldiği için kötüdür.
Hikmet
İlim ve amelin birleşmesinden meydana gelen yüksek bir sıfattır. Bilmeyen veya bilgisi ile amel etmeyen bir kimse, hakim unvanını alamaz.Her şeyin hakikatına bilgi edinmeye de hikmet denir.Adaba, ahlâka,vaazlara ait edebi sözlere, fıkralara da hikmet denilir.
Hakim olan zatta,zekâ, hafıza, güzel düşünce, kolaylıkla öğrenme,safi zihin, güzel anlayış, hafızasındakileri hatırlayıp kullanma özellikleri bulunur.
Bir âyet-i kerimede:
"Kendisine hikmet verilmiş olan kimseye muhakkak bir çok hayır verilmiş olur." buyurulmuştur.
Bir hadis-i şerif de şu mealdedir:
"Hikmet müminin yitiğidir.Bu sebeple onu nerede bulursa alır."
Hıfzu Lisan
Dili lüzumsuz sözlerden koruyup
ihtiyaç miktarından fazla söz söylememek halidir ki,pek güzeldir. Zıddı, "mâlayani" denilen faydasız şeyler ile uğraşmak, ağza her geleni söylemektir. Akıllı kimseler, çok kere sükût ederler. Lüzum görülmedikçe söz söylemek istemezler. Sükût pek güzeldir. Yeter ki bir hakkın zayi olmasına, bir hakikatın yanlış anlaşılmasına sebep olmasın.
Hayırlı ve doğru-gerçek olan şeylerde sebat göstermek bir fazilettir.Faydasız,batıl şeylerde sebat göstermek ise aklın zafiyetine,insafın yokluğuna delalet edeceği için büyük bir kusurdur.
İnsan hayırlı söz söylemeli,fena,
kötü,uğursuz konuşmalardan dilini sakındırnalıdır.