134 syf.
10/10 puan verdi
Ölüm ve faniliğin sembolü olan servi, mezar taşlarında en çok rastlanan motiflerdendir. Kendine has bir kokusu olan ve yaz kış yeşil kalan servi, vahdeti yani tekliği ifade eder. Elif harfine benzetilen servinin kuvvetli rüzgârda sallanırken çıkardığı "Hû" sesiyle Allah'ı zikrettiğine inanılır. Servi başka ağaçlar gibi rüzgârda kolay sallanmaz, bu haliyle servi sabrın ve temkinin de sembolüdür. Servi dik ve doğru duruşu ile doğruluğu ve dürüstlüğü simgeler.
Osmanlı kültüründe hayat ağacı servidir. Servi uzun ömrü, dayanıklılığı, renginin yeşilliği ile hem sonsuzluğun, hem de dünya hayatının sembolü olmuştur. Tepesinin hafif eğik vaziyette olması, Yaradan'ın karşısında boynu bükük kalmayı, acziyeti ifade etmektedir.
Türkiye'nin hatta bütün İslâm âleminin en büyük tarihî mezarlığı Ahlat'tadır. Ahlat mezar taşları hem ölçü hem de muhteva bakımından birer anıt karakterinde, kültür tarihimizin sekiz yüz yıllık belgeleridir. Tabiatın bütün kötü tesirlerine rağmen bu belgelerin mühim bir kısmı oldukça sağlam vaziyette günümüze ulaşmıştır. Ahlat mezar taşlarında zengin süsleme programı içinde, hayat ağacı motifleri de yer almaktadır.
Mezar taşları örf, âdet ve kültürel varlığımızı aksettiren önemli eserlerdir. Mezar taşlarımız ve mezarlıklarımız geçmişle kurduğumuz köprünün önemli ayaklarından birini meydana getiren vazgeçilmez kültür mirasımızdır.
Kemalistlerin tüm Türklere yaymak istediği Ermeniler'de de olan BayramPervin Ergun, son yıllarda Türkiye'de Nartugan bayramını, Noel'in ve ağaç süslemenin kökeni olarak görme eğilimin olduğunu, İran ve çevresi Türklerinin bir kısmında da görülen Nartugan ile ilgili geleneklerin bütün Türklere mal edilemeyecek kadar dar ve sığ olduğunu, eski Türk inanç sistemine uymadığını belirtmektedir. Eski Türk takvimi güneş yılı dayanmakta olup günümüzün 21 Martı (Nevruz/Yenigün) eski Türk takviminin ilk günüdür.. Nevruz, eskiden Türkler'in ve İranlılar'ın yılbaşı olarak kabul ettikleri mevsimlik bayram niteliğinde önemli bir gündür. Çünkü eski Türkler'de yılbaşı bahar ile başlardı.
Hz. İsa'nın doğum günü ya da vaftiz gününü temsil eden ve dinî bayram olarak kutlanan Noel'in (Batı Hıristiyanlarında; 25 Aralık, Doğu Hıristiyanlarında 6 Ocak), ağaçla sembolleştirildiğini ve "Noel Ağacı" veya "Yeni Yıl Ağacı" kültünün kaynağının putperest Babil Kralı Nemrud'a dayandığı fikrinin kabul gördüğü, Hıristiyan dünyasının, Hz. İsa'dan da önceleri aynı günlerde kutlanan başka bayramları bulunduğu da belirtilmektedir. ( Pervin Ergun )
Osmanlı'da hayat ağacı servidir. Bazı hilye-i saadet levhalarında servi motifi iki tarafta yer alır. Servi motifi Osmanlı mezar taşlarında da en çok rastlanın motifler arasındadır. Mezar taşlarında hayat ağacı bölümünde bilgi ve görsel malzemeye yer verilmiştir.
Arapça, "güzellik, hoşluk, iyilik, göz aydınlığı gibi manalara geldiği, cennetteki bir ağacı ifade ettiği, Kur'an-ı Kerim'de, bir yerde (Ra'd 13/29) meâlen; "İman edip sâlih amel işleyenlere ne mutlu (tûbâ lehüm), varacakları yer ne güzeldir!" âyetinde geçmektedir. (Tûba güzellik, iyilik, huzur ve rahatlık, göz aydınlığı anlamına gelen bir ünlemdir).
Tûba ağacı; cennette bulunduğuna ve bütün cennete gölge saldığına inanılan, kökü yukarıda dalları aşağıda büyük ağaçtır.
Kur'an-ı Kerim'de geçen, hurma, zeytin, nar, incir ağaçları ve üzüm bağları mübarek ağaçlardır ve meyveleri de cennet meyveleridir.
Eflatun Cem Güney, ağacın hayatiyetin sembolü oluşunu, masallarımızda dile gelen şu ifade ile açık bir şekilde belirtiyor: "Kurban olduğum Allah, bize bugüne kadar bir evlat vermedi ama ululuğundan umut kesilmez; kuru ağaca yeşil kan süren, neye kadir değil ki?
Kavak; kuruması, devrilmesi, tekrar yeşermesi bakımından ölüm ve dirilmenin de sembolüdür. Halkımız; "gül güdük ama kokusu güzel, selvi/ kavak uzun ama yapısı güzel" diyerek kavağı/ selviyi övmüş, boyunun göğe (Yaradana) ulaşmak amacıyla uzadığını, yapraklarının da bu aşk ile titremekte olduğunu, rüzgârda hışırdayarak adeta ses verdiğini dile getirmiştir.