Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Hikmet ehlinden biri der ki: “Bir adamın bir mecliste konuşmak nefsinin hoşuna gidiyorsa sussun. Eğer susmuşsa ve susmak nefsinin hoşuna gidiyorsa konuşsun (nefsine muhalefet ederek hakkı söylesin) (İbn Ebü’d Dünyâ, Kitabü’s Samt, nr.97)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
İbrahim en-Nehaî (r.a.) der ki: “İnsanları iki şey helâk olur. Bunlar da fazla mal ve fazla konuşmaktır.” (İbn Ebü’d Dünyâ, Kitabü’s Samt, nr.103)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
İbn Ömer (r.a) şöyle demiştir: “Kişinin, en fazla temizlemesi gerekli şey dilidir.” (İbn Ebü’d Dünyâ, Kitabü’s Samt, nr.99)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Fazla ve gereksiz sözden dilini tutana ve elindeki fazla malını infak edene müjde olsun.
(Hadis-i şerif, İbn Ebü’d Dünyâ, Kitabü’s Samt, nr.43)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Lokman Hekim’e, “Senin hikmetin nedir?” diye sorulunca, şöyle buyurdu: “Ben yapmam gerekmeyen şeyi sormam. Beni ilgilendirmeyen şeyin de peşine düşmem.” (Ahmed,Zühd,nr:106)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Abdullah b. Mesud (r.a.) demiştir ki: “Kendisinden başka ilah olmayan Allah’a (Celle celaluhu yemin ederim ki, uzun müddet hapsedilmeye dilden daha fazla lâyık hiçbir nesne yoktur.”
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Ebû Bekir-I Sıddîk (r.a) ağzının içine taş koyardı. Böylelikle kendisini konuşmaktan menederdi ve diline işaret ederek şöyle derdi:
“Beni tehlikeli yerlere atan işte budur.”
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Ebü’d-Derdâ (r.a.) sert ve keskin dilli bir kadın görünce, “Şayet bu kadın dilsiz olsaydı onun için daha hayırlı olurdu” dedi. (İbn Ebü’d Dünyâ, Kitabü’s Samt, nr.100)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Yunus b. Ubeyd, “Ben, dilini korumada dikkatli olan herkesin, diğer amellerini korumada da öyle dikkatli davrandığını gördüm.” demiştir.
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Ömer b. Abdulaziz (radıyAllahu) der ki: “Gerçekten, beni çok konuşmaktan meneden şey, övünmek korkusudur. (İbn Ebü’d Dünyâ, Kitabü’s Samt, nr.96)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Tâvûs (r.a.)şöyle der: “Dilim, yırtıcı canavar gibi tehlikelidir; eğer onu serbest bırakırsam önce beni parçalar.”
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Amr b. Dînâr anlatır: “Bir adam Resûlullah’ın (s.a.v) yanında çok konuştu. Bunun üzerine Peygamber Efendimiz (sallu aleyhi ve sellem)) ona, “Dilinin önünde kaç tane perde var?” diye sordu; adam , “İki dudağım ve dişlerim vardır” dedi. Resûl-I Ekrem Efendimiz (sallalahu aleyhi ve sellem), “Bunların içerisinde fazla sözlerini çevirecek hiçbir şey bulunmadı mı?” buyurdu. (İbn Ebü’d Dünyâ, Kitabü’s Samt, nr.93)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Dilin insanın karşısına çıkarabileceği çeşitli afetler vardır. Bunlar:
Birinci Âfet: MÂLÂYÂNİ KONUŞMAK
A- Hadisler
Mâlâyâniyi (kendisine bir fayda vermeyen söz ve işleri) terketmek, kişinin müslümanlığının güzelliğindendir. (Tirmizi, Zühd;11)
Enes (r.a.)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: “Rasûlullah (sallalahu aleyhi ve sellem)’in ashabından bir kişi vefat etti bu arada bir adam o kimse için Cennetle sevin bakalım”dedi. Bunun üzerine Rasûlullah (sallalahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Biliyor musun? Belki de bu kimse kendisini ilgilendirmeyen bir konuda lüzumsuz sözler sarfetmiş veya kendisine faydası olacak konularda harcamamış ve cimrilik etmiştir.” (Tirmizi, Zühd;11)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
Hasan-ı Basrî : Çok konuşanın yalanı çok olur. Malı çok olanın günahı çok olur. Kötü ahlâklı olana ise azap edilir.
(Zebîdî, İthaf, 9/163)
Büyüklerden Kibar-ı Kelamlar :
İkinci Âfet: FUZÛLÎ KONUŞMAK
Ayet, Hadis ve Büyüklerin Sözleri
Onların gizli konuşmalarının birçoğunda hayır yoktur. Ancak bir sadaka yahut bir iyilik yahut da insanların arasını düzeltmeyi isteyen kimsenin konuşması müstesnadır. (Nisâ, 54)