"Birini dışlayarak bir başkasına yararlı olmak isteyen kişinin hiç kimseye, hatta kendine bile yararı dokunmaz, sonuçta, adaletsizliğe iki kez destek vermiş olur."
Ölümden kaçış, aklın ve onu kontrol eden iktidarın etrafında bir örgütlenmeye zemin hazırlar ve ölüm arzulanır hale gelir. Bilme arzusu yüzünden ölümsüz cennetten kovulan için ölüm cennete yeniden dönme imkânı sunar. Dönülecek yer ve sosyal destek bulan cenaze ritüelleri ölümü içselleştirir. Ölüm, bilgi ve dolayısıyla da inanç dünyasına dahildir. Gerçeğin belleğinin dışında anlamın ve inancın kaynağıdır. Dilin geliştirilmesinin ve insanın yaşamını simgesel düzeye taşımasının nedeni de ölümlülük bilincidir. Yaşam biçimi farklılıklarına karşın tüm dünya halklarının bir inancı ve bu inancı ifade edebilecek potansiyele sahip dillerinin olması da bundan can bulur. Varlık öyküsü içermeyen bir dil olmadığı gibi inançsız, dilsiz bir Homo sapiens toplumu da yoktur. Bu, anlam katmanlarıyla simgeselleştirilerek ölümün ağırlığını azaltmanın, onu çekilir kılmanın bir yoludur. Gılgamış ve diğer ölümsüzlük arayıcıları, toplumların zihninde kurgulanan ve ölüm adı verilen karanlık, bilinmez dünyaya yolculuklarıyla insanlara yaşamlarını tamamladıktan sonra onları nelerin beklediğini gösteriyor, bilinmez coğrafyaları bilinir kılan betimlemelerle onlara rehberlik ediyorlardı.
Benim için bir dosttan beklediğim en önemli şey güven. Güven, dostluğun temelidir çünkü seninle gerçekten açılabileceğin ve zaaflarını paylaşabileceğin birini ararsın. Ayrıca dürüstlük çok önemli; birbirimizi kırmadan, ama doğruyu söyleyerek açık olabilmeliyiz. Kendini ifade edebilmek ve anlaşılmak da bir dostluğun değerli bir yönü. Bir dostun seni zor zamanlarında dinlemesi ve yanında olması, her durumda arkanızda durması da çok önemli. Ama aynı şekilde, senin de ona destek olman lazım. Dostluk, bir bakıma karşılıklı bir şey. Biraz eğlenceli olmalı da, değil mi? Yani, sadece zor anlarda değil, gülüp eğlendiğin zamanlarda da iyi bir dost olmak gerek.
Şifa niyetine...
Rabbimiz dilediğinde, yalnız imkânlar değil, imkânsızlar da bizim destek kaynağımız haline gelecek ve girdiğimiz çıkmazdan hiç umulmadık bir sekilde kurtulacağız.
Aralarında geçen uzun ve garip bakışmanın
sonunda o ağlayan yüzün ifadesi değişti;
sanki.. gözlerinden bir yardım, bir okşayış, bir
destek.. yalnızlığını gideren bir şeyler ışınlanır
gibiydi.
