Bugün Kulübeler’i düşününce, aklıma rahatlık içinde akıp giden günler, birbirimizin odalarına girip çıkışımız, aylaklık içinde geçen akşamlar ve geceler geliyor. Eski karton kapaklı kitaplarım; bir zamanlar denize aitmiş gibi sayfaları eğilmiş kitaplarım gözümün önüne geliyor. Onları nasıl okuduğumu hatırlıyorum; ılık günlerde çimenlere yüzükoyun uzanırdım, saçlarım –o zamanlar uzatıyordum– önüme düşer, görüşümü engellerdi. Kara Ambar’ın üst katındaki odamda uyandığım sabahlarda dışarıda kırdaki öğrencilerin şiir ya da felsefe üzerine tartışmalarını ya da uzun kış aylarında, buğulu mutfaklarda Kafka ya da Picasso hakkında daldan dala atlayan konuşmaları duyardım.
Sayfa 126Kitabı okudu
Kafkasya'daki savaşın niteliği değişiyordu. Muhafız Alayı'ndan çok sayıda parlak genç asker, düzenli Güney Ordusu'na ve dertlerinden kurtulmak ya da vakit geçirmek için onlarla birlikte savaşan sürgünlere ve paralı askerlere katıldı. Yeni gelen askerler, savaşın gidişatını derinden etkileyecekti. Ordunun tam teçhizatlı olmasına
Şamil, saldırmayı bildiği gibi geri çekilmeyi de biliyor ve kendine güvenini kaybetmiyordu. Geri çekilme emri vermesi, aşiretlerin gözündeki itibarına gölge düşürmüyordu. Savaşta böyle inişli çıkışlı durumlar olurdu. Rusların safına geçip sonra yeniden Şamil'e katılan aşiret mensuplarına, dönek gözüyle bakılmazdı. Böyle birçok durumda
Saatler, günler, aylar ve yıllar tükenir, geçen zaman geri döndürülemez, gelecek zaman da bilinemez; insanın kendisine yaşaması için tanınan süreye memnun olması gerekir.
