Garip İçin
Bir oluş, bir kendimize geliş devrindeyiz. Dilimizin, günde güne bile, ne kadar değiştiğini farketmiyorsanız benim bir bu yazıma, bir de o zamanlar neşrettiğim Garip'e bakın. Göreceksiniz ki fark çok büyük. Bu farkın bütün günahını sakın benim omuzlarıma yüklemeyin; ayni tecrübeyi, başka muharrirlerin yazıları üzerinde de tekrarlayın; işin, değişen, daha ileriye, daha güzele giden bir cemiyetin işi olduğunu anlarsınız.
Bu gidişe ayak uyduramamış insanlarla da karşılaşmanız kabil. Ama her ileriye gidişte bir sürü döküntü bırakmıyor, bir sürü fire vermiyor muyuz? Hattâ, çok kere, o döküntüler ayaklarımıza takılıp bizim de yolumuzda yürümemize engel olmuyorlar mı?
Yazdıkça farkediyorum; Garip'in müdafaasına kalkışmış gibi bir hâlim var. Garip'i kimseye karşı değil, kendime karşı müdafaa etmek isterim. Bunun, etrafımı hiçe sayışımdan geldiğini de sanmayın. Garip'i başkalarından evvel kendime karşı müdafaa etmek isteyişim, ondaki kusurları, başkalarından çok, kendim bildiğim içindir.
"Benden başka bilen yoktur" demiş gibi de olmıyayım; başkalarından kasdım kitabım hakkında söz söylemiş olanlardır.
Bunların içinde, üzerinde durulmağa değer, bir tek tenkit yazısı hatırlıyorum.
O tenkidi yazan zat, fikirlerine gerçekten inandığım bir dostumdu. Cemiyete bağlı bir sanatın, ferdin ruhî hayatile ilgilenemiyeceğini söylüyordu.
Ben ferdin ruhî hayatının cemiyetten büsbütün ayrı bir hâdise olduğunu ileri sürmemiştim ki. Yoksa o dostum mu işi böyle telákki ediyor? Etmemesi lâzım. Çünkü zıd nazariyelerin benim kadar uzlaştırıcı olmıyan taraftarları bile, sırasında, kendi fikirlerini karşı tarafın iddialarile tamamlıyorlar.
Meselâ hiçbir Freud'cü yoktur ki şuur altına itilen temayüllerin oraya cemiyetler tarafından itildiğini, dolayısile şuur altı dediğimiz âlemin meydana gelmesinde cemiyetin pek büyük bir payı olduğunu kabul etmesin.
O zaman söylememişsem şimdi söyliyeyim; şuur altı'nı bir varlık değil, bir fikrin izahı için ileri sürülmüş bir mefhum diye kabul ediyorum. Hani birtakım insanların Allahı kabul etmeleri gibi.
Sayfa 18 - YKY - İstanbul, Nisan 1945 • ÖnsözKitabı okudu
·
7 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.