Final sınavınızdan hak ettiğiniz notun iki puan fazlasını mı almak istersiniz, yoksa altı puan fazlasını mı? Öğrencilere bu ekstra not teklifinin, bireylerin topluluk içinde yaptıkları seçimlerin birbirleriyle bağlantılı olduğunu ortaya koyan bir zihin egzersizinin parçası olduğunu açıklıyorum. Egzersizin, Garrett Hardin adındaki bir ekolojistten ve “ortak kaynakların paylaşımı trajedisi” adlı bir teoriyi ortaya attığı 50 yıl önceki bir konuşmasından esinlendiğini anlatıyorum. Hardin çok sayıda insanın, toplumu gözetmeksizin kendi çıkarlarına göre hareket etmesinin felakete yol açabileceğini söylemişti. Burada Hardin, ortak kaynakların aşın kullanımına karşı uyarıda bulunmak amacıyla, köylülerin büyükbaş hayvanlarını otlatmak için bir çayırı paylaştığı 19. yüzyıl geleneği örneğinde yararlanmıştı. Öğrencilerimin bu sınıf çalışmasıyla Hardin’in fikirleri ve gezegenimizin (iklim değişikliği dahil) en acil sorunları arasındaki bağlantıyı kuracaklarını umuyorum. Onlara fazladan iki ya da altı puan arasında seçim yapma olanağı veriyorum -ama her şeyin bir bedeli var. Sınıftakilerin yüzde 10’undan fazlası altı puanı seçerse kimse ekstra puan alamayacak diye şart koşuyorum. Ekstra notlar su, yakıt, otlak ve benzeri doğal kaynakların bir analojisi.
Serbest piyasaya ilişkin bazı kuramlara göre, herkes olası en yüksek kişisel kazancı elde etmeye çabalarsa toplum da gelişir. Bu mantıkla, öğrencilerin altı puan almayı seçmeleri akıllıca oluyor -tıpkı çoban için otlaktan mümkün olduğunca fazla yararlanmanın akıllıca olacağı gibi. Kişisel tüketimini en üst düzeye çıkaranlar da açgözlülük etmiş değil, stratejik davranmış oluyor. Ama herkes bu yolu seçecek olursa ortak kaynaklar aşırı tüketilmiş oluyor ve toplumun tümü aşırı ekim, su kıtlığı ya da iklim değişikliğiyle karşı karşıya kalıyor.
Olası çözüm gayet basit duruyor: Herkes ölçülü tüketirse sürdürülebilirliği yakalarız. Birçok öğrencimin söylediği gibi, “Herkes seçimini iki puandan yana yaparsa hepimiz puan alırız.” Oysa bu çalışmayı yaptığım ilk sekiz yılda, ders verdiğim onlarca sınıftan yalnızca biri %10 eşiğinin altında kalabildi. Diğer tüm sınıflar başarısız oldu.
Sayfa 27Kitabı okudu
·
3 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.