Çocuk gelişiminde öğretmenin rolü
Bir çocuğa matematik, yazı yazma, okuma, tarih, müzik, yabancı dil vs öğretmek onları anlamak ve sevmek, bireyler olarak sosyal ve psikolojik gelişimine olumlu katkıda bulunmaktan daha kolaydır.
Çocuklarımız hemen hemen evde geçirdiği saatlere yakın bir zamanı, okulunda arkadaşları ve öğretmeni veya öğretmenleri ile birlikte geçirmekte. Veya geçirmekte idi. Malumunuz Korona kaynaklı epidemi, davranışlarımızda, psikolojimizde, sosyal algı ve kültürümüzde değişimlere neden oldu. Bu değişimlerin ne kadar kalıcı olup olmayacağını, toplumsal belleğimizde nasıl bir iz bırakacağını zaman gösterecek bize.
Normal bir zamana, normal bir topluma dönersek, okulun ve okulda geçirilen zamanın zihinsel duygusal fiziksel sosyal gelişimdeki önemi, kendi yaşıtları ve öğretmenlerinin’ artık yavaş yavaş bağımsız bir birey olduğunu algılamaya başlayan çocuklar üzerindeki etkisi, bazan biz anne ve babaları gururlandıran, sevindiren veya endişelendiren etmenlerdir.
Elbette çocuğumuzun psikolojik ve psikososyal gelişimi, onun içinde bulunduğu ortam ve o ortamdaki destekleyici veya engelleyici faktörlerle de alakalıdır.
Her çocuk biricik, eşi benzeri olmayan bir yapıya ve karaktere sahiptir. Bu farklılık ve değişkenlik, onların sadece genel gelişim teori ve pratikleri ile algılanmasını mümkün kılmaz.
İşte işin güzel olan yanı bu ya zaten! Her özel çocuğu anlamak ve onun gelişimine katkıda bulunmak için onunla karşılıklı güven ve sevgi temelli bir iletişim kurmak…
Bir öğretmen elbette ilk aşamada bir pedagog yani öğreticidir. Kadim Yunanca´dan türeyen kelime olan pedagog, pedia (çocuk) ve ago (yönlendiren) kökenine sahiptir. Yani aslında bir öğretmen, öğreticiden ziyade yöneten, yönlendiren, gelişimde aktif rol alan demektir.
Peki; çocuk psikolojisi hakkında çok az bilgiye sahip, o alandaki gelişimleri takip edemeyen, o alandaki değişimleri fark edemeyen öğretmenler ne yapsınlar? Onların, bir çocuğun psikolojik gelişimindeki katkısı veya zararları nelerdir? Psikolojik desteğe muhtaç çocukları, otizm gibi, takıntılar gibi, bilişsel sorunlar gibi uzmanlık gerektiren ihtiyaçlara sahip öğrencileri olan öğretmenler kimlerden destek almalılar?
Bilinmesi gereken ilk ve en önemli şey, öğretmenin gelişmeye açık, aile ile iyi ilişkiler kurabilen, yardım isteyebilen, gerekli eğitim ve donanıma sahip ve elbette çocuğa ilgi ve sevgi gösterebilen bir birey olmasıdır. Gerektiğinde okuldaki rehberlik öğretmeni ya da il veya ilçe rehberlik merkezlerinden destek alabilen öğretmenler elbette sorunları daha kolay kavrayabilen ve onlara çözüm bulabilen insanlardır.
Ayrıca, öğrenciyi tanıyıp onun güçlü ve zayıf yanlarını kavrayabilen, ders sunumlarında bu özelliklere göre kişisel uyarlamalar yapabilen, ödev ve sınav süre ve sonuçlarını o kişisel özellikleri de göze alarak değerlendiren öğretmen, elbette öğrenciyi daha az strese sokup daha kolay öğreten / yönlendirendir.
Sınıfı, görsel işitsel motorik ve hem grup hem de tek başına yapılacak aktiviteler için hazırlayabilmek, bunları mümkün kılan araç ve gereçle donatmak, bunlara uygun pedagoji teknikleri uygulamak, öğrencilerin stressiz ve güvenli bir sınıf ortamında ders görmelerini sağlar.
Çocuklardaki değişimleri fark edebilen öğretmenler onlarla doğru iletişime geçerek onlara yardım edebilen öğretmenlerdir. Çocuk daha suskun, daha konuşkan, kızgın, yalnız, derslerinde daha başarısız mı? Ders sırasında uyukluyor, tenefüslerde oyun oynamaktansa bir köşede pasif bir halde oturuyor mu?
Bir öğrencideki olumlu ve olumsuz değişimleri fark etmek için birçok şeyi gözleyebiliriz ama yukarıda da belirttiğim gibi sevgi ve saygıya dayalı, güven ve kaliteli iletişim temelli ilişki, öğrenciye yardım edebilmek için ilk basamaktır.
Öyleyse:
Öğrenciyi dikkatle izleyin. Faklılıkların farkında olun. Kişisel özelliklerini, gelişim düzeyini ve buna bağlı yeterlilik ve yetersizlikleri gözardı etmeyin. Farklılıklar değişimler hakkında yargılamadan konuşmak, hızlı ve gereksiz yanlış çıkarımlar yapmaktan kaçınmak daha doğru kararlara ve yardım seçeneklerine götürür.
Gerekli ve doğru düzeyde ödüllendirmeler yapmaktan kaçınmayın. Biliyorsunuz, doğru kullanılan ödüllendirme en etkili yoldur. Olumlu bir şey yapıldığında beğeninizi göstermekten kaçınmayın. Yaptığı işin gerçekçi ve umutlandıcı bir şekilde beğenildiğini gören çocuklar daha mutlu daha başarılı ve daha fazla öz güven sahibi olurlar.
Çocuklar anlatmayı severler. Özgürce konuşan çocukları dinlemek sizi onların iç dünyalarına yaklaştırır, onların kendilerini, çevrelerini ve duygularını nasıl kavradıkları hakkında ipuçları edinmenize yardım eder. Çocukları ilgi ve merakla dinleyin, dinlediğinizi gösterir geri bildirimler vermekten kaçınmayın. Anlatılanları hatırlamıyorsanız dürüstçe hatırlamadığınızı söyleyin. Anlattıklarını ciddiye alın. O zaman size daha çok güvenerek kendi duygularını daha kolay anlatabilecektir.
İletişim zorlukları olan çocuklarınız varsa onlarla başka yollarla da iletişim kurabilirsiniz. Resimler, oyuncaklar, işaret dili vs bazan sözlü iletişimden çok daha fazlasını söyler. Zaten sözlü iletişimin aslında tüm iletişim kanalları arasında az bir oran tuttuğunu biliyorsunuz zaten.
Çevrenizdeki yardım kanallarını kullanmaktan, bilgi kaynaklarını araştırmaktan çekinmeyin. Okulun ilin ilçenin rehberlik servisi sadece çocuklar için değil, bilgi edinmek isteyen öğretmenler için de vardır. İnternetteki her bilgiye inanmayın. Ne yazık ki orada büyük bir bilgi kirliliği var birçok konuda.
Sağduyulu, mantıklı, açık ve güvene dayalı iletişim davranış ve planlar her zaman yardım edici faktörlerdir.
Aile aile aile… Aile ile iletişimde bulunmak, onların görüş tavsiye ve anlatımlarını dinlemek her zaman çok önemlidir.
Bunları yapan bir öğretmenin, çocuğun psikolojik gelişiminde olumlu katkılar yapacağı, olası zorluk ve problemleri erken farkedip sorun daha küçükken çözebileceği, gerekli hallerde doğru yönlendirmeler yaparak yardım almasına neden olacağı, öz güven sahibi, mutlu, iletim becerisi yüksek, sosyal yetisi gelişmiş bireyler oluşumuna katkıda bulunacağı aşikardır.
Saygılarımla
Hasan Durna
#sosyalfobikimkorkarsosyalfobiden
#kimkorkarpanikataktan
·
82 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.