George Orwell'ın üç kitabını okumuş biri olarak, bu kitabı da inceleme gereği duydum. 1984, Hayvan Çiftliği ve Boğulmamak İçin en bilinen ve en çok okunan kitapları. Fakat Aspidistra, bunların gölgesinde kalmış gibi. Neden olduğunu bilmiyorum, belki de çok satanlar listesine girmediği içindir, belki de popüler kültürün etkisinde kalmadığı içindir. 1k'da da gördüğüm kadarıyla okunma sayısı oldukça düşük. Fakat benim için çok satan olması veya aldığı puan önemli değildi, konusu önemliydi. Eğer bunların arasında bir sıralama yapmam gerekirse, 1984'den sonra Aspidistra'yı koyarım. Benimle aynı fikirde olmayabilirsiniz, ama kendi penceremden değerlendirdiğimde Aspidistra artık ikinci sıradadır. *** Diğer kitaplarında olduğu gibi, bu kitapta da kapitalist düzene karşı bir savaş var, insanlar arasında sınıf ayrımcılığı var, yoksulluk var. Fakat bunlardan daha önemli bir konu var: "Para". Kitabın ana temasını oluşturan ve hemen hemen her sayfada adını duyacağımız konu paradır. Para her şeyi çözer miydi? Parası olan her zaman güçlü müydü? Paraya karşı açılan savaş kazanılabilir miydi? *** Ana karaket Gordon Comstock'dur. George Orwell'ın Aspidistra'da hayat verdiği bu karakter bir şairdir. Sıkça karşılaşacağımız diğer karakterler ise sevgilisi Rosemary, en yakın arkadaşı Ravelston ve ablası Julia'dır. Gordon, kitapta sisteme karşı, kapitalist düzene karşı, ve en önemlisi paraya karşı savaş açmış durumda. Fakir bir ailede büyümüş olmasına rağmen, şanslıydı aslında. Ona bir fırsat verilmişti, içlerinde zeki olarak görülüyordu, eğitim alıp iyi bir hayat sürmesi hayal edilmişti. Hatta ablası Julia bunun için kendisini feda etmişti. Fakat Gordon, kendisine bir türlü anlam veremediğim bir şekilde paradan uzak durmak istiyordu. Aklı sadece yarım kalan şiirini tamamlamakla meşguldü. İyi bir maaşla çalıştığı reklam şirketinden istifa edip, Bay McKenchnie’nin kitapçı dükkanında çalışmayı tercih etmişti. Böyle mutlu olacağına inanıyordu ama, bu mutluğu devam edecek miydi? Paraya karşı açtığı savaşı kazanabilecek miydi? Bunun cevabını Aspidistra verecek. *** Gordon karakteriyle zaman zaman çok kavgalar ettim. Aldığı kararlar, yakın çevresiyle olan ilişkileri ve sevgilisine olan tavırları yüzünden kendisine kızdığım zamanlar oldu. İnsanlarla olan tüm ilişkilerinde sadece paradan bahseder, parasız olmanın vermiş olduğu eziklik duygusundan dem vurur, çevresindeki insanların, sırf parası olmadığı için kendisini yok saydığını düşünür. Her konuyu mutlaka paraya bağlar, her olguyu parasızlıkla ölçer. Sevgilisi Rosemary'i mutlu edemeyeceğini, parası olmadığı için sevgilisinin onunla yatmayı tercih etmediğini düşünür ve her defasında bundan dert yanar. Fakat Gordon, bu anlamsız isyanlarına karşın hala savaşından vazgeçmez, hatta batmayı bile göze almıştır. Rosemary, Gordon'un bu tavırlarını hep olgunlukla karşılamış, hatta zaman zaman Gordon'un agresif cinsiyet ayrımcılığına maruz kalmıştır. Kadınların sırf para için erkeklerle beraber olduğunu her defasında dile getirmiştir. Gordon'un karşı cinse, özellikle de sevgilisine takındığı bu saçma tavrı yüzünden zaman zaman çileden çıkmamak mümkün değil. *** Peki bu kitaba adını veren Aspidistra nedir? George Orwell’ın orijinal adı “Keep the Aspisidistra Flying” olan kitabı, adını bir zambak türünden alıyor. Neredeyse her ortamda ayakta durmayı başarabilen, güneşe ihtiyaç duymayan, çok sık sulanmak istemeyen yeşil yapraklı bir salon bitkisi olan Aspidistra, 1930’lu yılların İngiltere’sinde aşağı ve orta sınıfın evlerini süsleyen yegane çiçek olarak simgeselleşiyor. Çiçeğin dayanıklılığı, orta sınıfın her türlü soruna ve parasızlığa direncini de simgeliyor mu bilinmez ancak evlerinin en özel köşesinde ya da cam önlerinde sergiledikleri Aspidistra’yla kendilerini daha zengin hissettikleri kuşku götürmez. Aspidistra çiçeği ile Gordon arasında özel bir ilişki vardır, hatta bu ilişki paralel yürümektedir. Kitapta ilerledikçe bu ilişkiyi çözeceksiniz. Aspidistra söylendiği gibi gerçekten uzun ömürlü olabilecek mi? *** Bu kitapta Gordon karakteriyle birlikte George Orwell'ın hayatından da kesitler izledim. Açıkçası beni en çok etkileyen de bu olmuştur. Her kitabından farklı tatlar aldığım gibi, Aspidistra'dan da farklı bir tat aldım. Bence diğer kitaplarının gölgesinde kalmayı hak etmiyor, mutlaka bir şans verilmeli. Daha çok fazla şeyler yazmak isterdim ama bir yerde bitirmek gerekiyor: "Ya para Tanrı'sına hizmet edersin ya da dibi boylarsın." Aspidistra / George Orwell Herkese iyi bayramlar.

AspidistraGeorge Orwell · Can Yayınları · 20194,353 okunma

·

45 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Levent Kahraman