Akış
Ara
Keşfet
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
Kitap Türleri
Dergiler
Çevirmenler
İncelemeler
Alıntılar
İletiler
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.38.13
Gönderi
Kitap Analizi
Yazarımızın Hayatı
Suç ve Ceza, Budala, İnsancıklar, Karamazov Kardeşler gibi dünyaca ünlü eserlerin yaratıcısıdır Fyodor Mihayloviç Dostoyevski. 1821 yılında Moskova’da doğmuş ve 1881’de yine Rusya’da San. Petersburg’da hayata veda etmiştir. Zor bir çocukluk geçirmiş, pek çok kez hayal kırıklığı yaşamış, hayatı yakından tanıdıktan sonra da roman yazmaya başlamıştır. Alkol bağımlısı, sert bir baba ile hastalıklı, hor görülen bir annenin ikinci çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Babası sağ olsun; tıpkı Franz Kafka gibi o da nefret duygusuyla henüz küçük bir çocukken tanışmış, aynı şekilde içe kapanık annesinin haline üzülmüş ve romanlarındaki karakterlerinde hep onların üzerinde bıraktığı izlere yer vermiştir.
59 yıllık ömür yolculuğunda, bir tek manevi değil maddi açıdan da güçlüklerle karşılaşmış, hiçbir zaman sıradan insanların mutluluğunu yaşamamıştır bu derin insan. Ama zaten bir seçeneği olsaydı da yine yaşadığı hayatı seçermiş diye düşünüyorum. Çünkü Dostoyevski’ye göre; ruhu yüceltecek bir acı, bayağı bir mutluluktan çok daha üstün nitelik taşıyor.
Kendisiyle çelişen bir yapıya sahip olmasına rağmen gerçek hayatında da Dostoyevski’nin bunalımını bir derecede olsa yaşadığını görebiliriz kendini kumara vererek bohem çevrelerde bulunarak ve hatta kürek mahkumluğu yaparak ölüm cezasına çarptırılmanın da duygusunu öğrenmiştir. Franz Kafka’ya baktığımızda gayet iyi bir şekilde hayatını devam ettirdiğini herhangi bir yoldan çıktığı davranışlara rastlayamayız bundan dolayı da kendi bünyesinde yaşadığı yabancılaşmayı eserlerinde gözlemleyebilmekteyiz fakat Dostoyevski’de durum madalyonun öbür yüzü gibidir.
Kitabın Analizi
“Bence bütün o mükemmel sistemler, insanlığa gerçek, normal çıkarların neler olduğunun açıklanması, bunların sağlanmasıyla herkesin hemen iyileşip asileşeceği düşüncesi şimdilik sadece bir varsayımdır. Evet efendim, varsayım! Doğrusu, şahsi çıkarlara dayanan bir sistemle insanlığın ıslah olacağını iddia etmek bence…” (s.25)
Yeraltı ve yerüstü diyebileceğimiz bir ayrıma yani iki karşıtlığın bulunduğunu açıklamak üzere yazarımız eserine Yeraltı ismini vermekle dahilik yapmış olabilir. Bu iki karşıt fikir Batıcılık ve Slavcılıktı. Batılılar baskıya dayanmayan özgürlük peşinde meşaleyi ellerinden bırakmayan, katı rejimlere tabi olmayan özgür ruhlu olmayı amaç edinen insanlardı fakat Slavcalar Slav ruhunu diriltmek istiyordu. Yazarımız köleciliğe karşı olmakla birlikte bireycilik etrafında şekillenen bir yapıya bürünmüştü. Yerüstünden dışlanan yazarımız yeraltında kendine sığınacak bir liman bulmuştu.
“…şimdi size niçin bir haşere bile olamadığımı anlatmak istiyorum baylar” (s.7) ve “herkesten daha zeki, daha kültürlü ve asil olsam da eloğulları karşısında ezilip büzülmekten, onlardan hakaret göre göre murdar, zararlı bir sinek haline gelmekten dayanılmaz bir azap duyuyor, bunu düşündükçe kahroluyordum.”
Dostoyevski’nin yaşadığı sürgün boyunca kendini bu şekilde ifade etmesi kendini hor görülmüş, ezilmiş bir böceğe benzetmesiyle Franz Kafka ve Camus gibi yazarlarda etkisi altına almıştır. Yabancılaşma temalarını Franz Kafka’nın Dönüşüm eserinde, Camus’un ise Yabancı adlı eserinde izlerini görmekteyiz. Ötekileştirilme süreci ve yabancılaşmasıyla birlikte kendini bir haşere formatına benzetmesi istenmeyen bir varlığın bünyesinde mevcudiyetini sürdürdüğünü açıklamak için yeterli olacaktır.
“İnsan ahmak bir yaratıktır, son derece ahmak! Daha doğrusu ahmak değil de nankördür; eşine rastlanmayacak derecede nankördür. Mesela geleceğin basiretli toplumu arasında yaşayıp giderken, adi ya da daha doğru bir değişle, yüzünden gericilik ve alaycılık akan bir gentleman, durup dururken ortaya çıkıp elini beline dayayarak hepimize, ‘Ne dersiniz baylar, şu usluluğa bir tekme savurup logaritmacıları cehennemin dibine yollasak da gene eskisi gibi ahmakça, başımıza buyruk yaşasak, nasıl olur?’ diye bağırsa hiç şaşmam. Yine de bu bir şey değil, işin kötüsü hemen izleyici bulmasıdır: İnsanın yaradılışı böyle.” (s.27)
Medeniyeti anlayamamış ve bünyesinde sineye çekerek sindirememiş bireylere yönelik hiciv odaklı olan bu sözlerinde basiretli toplum seviyesine yükselseler bile, bunu anlayamadıkları için bu hallerinden daha kötü bir hale savrulup gitmelerinden başka çareleri olmayacağına yönelik bir eleştiri olmuştur bu sözleri.
‘’Heine inandırıcı bir otobiyografi yazmanın hemen hemen imkânsız olduğu, insanın kendisi hakkında mutlaka birtakım yalanlar uyduracağı iddiasındadır.’’Sy.43
Günahlarının kefaretini ödemek için kaleme aldığını söyleyebileceğimiz eserde tamamen yansız bir şekilde kendisini ifade etmenin de imkansızlığı üzerinde durmuştur yazarımız.
‘’Aşk kutsal bir sırdır; sevişenler arasında ne geçerse, yabancı gözlerden saklanmalıdır. Bu onun kutsallığını bir kat daha arttırır.’’Sy.104
Aşka kutsallık atfetmeyle aslında onu da bir ötekileştirme, farklılaştırma bizden olmayan yöne doğru çekmeye çalışmakla onu özel kabul edişimizin yollarını yaparız fakat biz ona kutsallığın cazibesini atfetmesek aşkın ne önemi kalırdı mevcudiyetimizde?
‘’Böyle zamanlarda gözyaşlarıyla, çırpınmalarla karışık isteri buhranları bile geçiriyordum. Okumaktan başka yapacak işim, gidecek tek yerim yoktu, çünkü çevremde saygıya layık, beni kendine çekebilecek bir meşguliyet bulamıyordum. İçimde bir sıkıntı git gide kabarıyor, çelişmelerle, uyumsuzluklarla karşılaşma arzusuna kapılıyor ve bunun üzerine sefihliğe başvuruyordum.’’Sy.52
Kitabın dehlizleri arasında savrulup giderken zevk duygusunun en uç noktalarında boğulup sarmalanmaktaydım bu dünya o kadar anlamsızdı ki kendimi okumayla avutmaktan başka çarem kalmamıştı. Duvarlar arasında sıkışıp kalmıştım.
Kendi yeraltı kabuğundan çıkıp nasıl bu hallere geldiğini kendini nasıl bu bünyede bulduğunu kırklı yaşlarına geldiğinde varoluşun sancılarına da takılan kendini sorgulayan, karşıtlıklarla da dolu bir eser okuyucuyla sohbet halinde anılardan oluşan fakat yazarın kendini temize çıkarmaya çalışmasıyla da sonuçlanan bir eser.
··
159 görüntüleme
Harika bir inceleme 👏
Teşekkürler
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.