Hiç anneannenizin ve dedenizin yanına köyde kalmaya gittiniz mi? Soğuk karlı bir gece düşünün, pencere kenarında oturan dedeniz uzaklara dalmış bakıyor, siz de onun ne düşündüğünü anlamaya çalışıyorsunuz. İşte romandaki o çocuk sizsiniz ve dedeniz de Mümin Dede. Kitap onun torununa anlattığı hikaye ile başlıyor ve çocuğun kendi hikayesiyle son buluyor. Kitabı okuyup bitirdikten sonra Kırgızların kitabın yazıldığı dönemde nasıl yaşadıkları, başlarından ne geçtiği hakkında küçük bir araştırma yaptım. Rusya'nın baskıcı rejimiyle birlikte Kırgızların kendi benliklerinden, doğadan koptukları zamanlar. Hatta yaşadıkları yerden başka bir yere de sürülüyorlar. Yani diyeceğim şu ki pek de parlak dönem değil onlar için 1970'ler. Kitabı okumayanlar için ismen veya kulaktan dolma bilgilerle genelde çocuklara yazılmış bir kitap gibi sanılsa da aslında hiç de öyle değil. Basit bir çocuk masalından çok çok ötede. Cengiz Aytmatov hacim olarak ince bir kitap diyebileceğimiz ama gerek gizlenmiş mesajlar gerekse sembol olarak kullanılmış terim, isim ve mekanlarıyla bize büyük bir hikaye sunmuş. Karakterlere gelecek olursak çocuk benim için umudun ve cesaretin , özgürlüğe olan aşkın sembolüydü. Mümin dede ise saf iyilikle beraber pasif bir direnişi temsil ediyordu. Orozkul ise kötülüğün , baskıcı sistemin sembolüydü. Mümin dedenin baskıya, hakaretlere ve kötülüğe karşı ne olursa olsun iyiliği, merhameti tercih etmesi çok önemli bir duruştu. Her ne kadar aktif bir başkaldırı gerçekleştiremese de bazen herkes kötüyken ve kötüler kazanırken iyi kalabilmek de bir başkaldırıdır nihayetinde. Çocuk dedesinden öğrendiği bu iyi insan olmakla , başka dünyalara açılmak, kötülerden olmamak ve doğayı sevmeyi , onu o yapan değerlere sahip çıkmayı da kendinde birleştirince gerçekten örnek bir karakter olarak karşımıza çıkıyor. Neyse size daha fazla spoiler vermeden son olarak kitabın sonundan bahsetmek istiyorum. Herkes kitabın böyle bitmemesi gerektiğini ve mutlu bir sonla iç ferahlatarak bitmesi gerektiğini savunmuş,fakat bence tam da bitmesi gerektiği gibi bitmişti .Neden diye sorarsanız bazen bir kitap mutlu sonla bittiğinde yaratacağı etkiyle beklenmedik ya da üzücü bir biçimde bittiğinde yaratacağı etki aynı olmuyor. Uyuyan birilerini uyandırmak için ninni söylemezsiniz onu dürtmeniz rahatsız etmeniz gerekir. Okuyucuya böyle olmamalıydı harekete geçmeliydi karakter dedirtip o hareketi okuyucuya yaptırmayı hedeflerseniz sonuç çok çok daha etkili olacaktır. Eğer kitabı hala okumamışsanız ilk fırsatta alıp okuyun derim. Kitabı okuduğunuzda belki de Mümin Dede'nin yapamadığı kötülüğe karşı başkaldırıyı siz kendi çevrenizde yaparsınız kim bilir?

Beyaz GemiCengiz Aytmatov · Ötüken Neşriyat · 201871,1bin okunma

·

21 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Zeynep Öztürk