Üçüncü Bölüm: Suçluluk
(...) geçmişle ilgilidir. Her ikisi de kişinin kendi eylemleriyle bağlantılıdır. Her ikisi de suç veya ihmal sayılacak davranışlarda bulunmayı gerektirir. Her ikisi de geçmişe dönüp her şeyi silebilme veya geri alabilme arzusu barındıran bir zihinsel meşguliyete yol açar. Dolayısıyla her ikisi de “keşke... fantezisi”nin altında yatabilir (Akhtar, 1996). Bu fantezi, şu veya bu “musibet” olmasa her şeyin yolunda gideceğini varsayar. Gerek “pişmanlık" gerekse “vicdan azabı” benliği fakirleştirmesi itibarıyla haz yitiminde, depresyonda ve intihar eğiliminde pay sahibi olabilir. Son olarak, hem “pişmanlık” hem de “vicdan azabı” perde işlevler üstlenebilir ve ikincil (örn. sadomazoşist) amaçlarla kullanılabilir. Ne var ki, bu iki duygu arasında oldukça önemli bir fark vardır: “vicdan azabı” kişinin davranışlarının başkalarını nasıl etkilediğine dair duyguları barındır, “pişmanlık” ise kişinin davranışlarının kendisini nasıl etkilediğine dair duyguları kapsar. Başka bir deyişle, “vicdan azabı” daha ziyade nesne ilişkilidir, “pişmanlık” ise daha narsisisttir. (Akhtar, 2009, s. 244)
Çizilmekte olan bu suçluluk tablosuna iki uyarı düşmek gerekiyor: (i) bu tasvir, suçluluğun bilinçli dışavurumlarına odaklanır. İşin aslı, klinik açıdan önem taşıyan suçluluk genellikle bilinçdışı düzeydedir. Kendini hor görme, kendine zarar vermeye yönelik davranışlar, girişkenlikte ve cinsellikte ketlenmeler, iltifatları kabul edememe, cezalandırılma amaçlı kışkırtıcı eylemler ve “başarı nevrozu” fenomeni (Freud, 1916d; Holmes, 2006) gibi çeşitli türevleri doğrultusunda ayırt edilir; (ii) gerçek yaşamda, utanç, suçluluk, vicdan azabı ve pişmanlık arasındaki ayrımlar genellikle bulanıktır (bkz. Tablo 2). Bunun nedeni, dördünün de bir arada bulunabilmesidir/Suçluluk, benlik işlevlerinin ketlenmesine yol açabilir ve buna bağlı olarak belli bir durumda uygun davranışın sergilenememesi de utanç duygusuyla sonuçlanabilir. Utanca karşı savunma masızlık, zor durumdaki birine yardım edilmesine engel olabilir ve bunun doğrultusunda, suçluluk duyguları baş gösterebilir. Bir kuralı ihlal etmek genelde suçluluk uyandırır ama eğer bu nedenle sevilen bir kişi incinmişse, buna vicdan azabı da eşlik edebilir. Başkalarına zarar vermiş olmaktan dolayı duyulan vicdan azabı, kişinin kendine özgü birtakım eğilimlerinden pişmanlığıyla ilişkili olabilir. Vesaire.
Sayfa 73Kitabı okudu
·
159 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.