Ahmet Hamdi Tanpınar ‘ın 1946 yılında ilk basımı yapılan bu kitap, yazarın eseri Yahya Kemal’e ithaf etmiş olmasıyla başlıyor..
Kitapta sırasıyla birbirinden güzel 5 Şehir (Ankara, Erzurum, Konya, Bursa, İstanbul) anlatılıyor.
Bunu okumakla sadece bu 5 şehir hakkında bilgi sahibi olmuyorsunuz. Aynı zamanda Osmanlının yıkılışı ve Türkiye’nin yeniden kuruluş sürecine de yakından tanıklık etmiş oluyorsunuz..
Usta yazar bize bir gezi yazısı sunmakla kalmıyor. Anadolunun kültürel, sanatsal, tarihi ve sosyal yapısı hakkında da derin bilgiler sunmuş.
Erzurum’a çocukluk yılları da dahil üç farklı zamanda giden Tanpınar, Kurtuluş Savaşı yıllarının izlerini yansıtmış. Atamızı ilk olarak Erzurum Lisesinde görüşü ve onunla inkilaplar hakkında istişareleri beni etkiledi.
Sonra Ankara’da Hacı Bayram Veli’yi, Konya’da Mevlana ve Şems hazretlerini, İstanbul’da yaşayan nice evliyalara da değinmiş.
Düşünsenize; kendinizi bir anda Konya’nın Selçuklu Döneminde hissederken, diğer bir bölümde Alparslan’ın Anadolu topraklarında at koşturduğu günlerdesiniz..
Kitabın her bölümü birbirinden başarılı, ama ben Konya bölümünden daha çok etkilendim. Selçuklu Konya’sını adeta yaşadım..
Kitap seyahatnameden çok bir hatırat, yer yer otobiyografi gibi. Eskinin ve yeninin karşılaştırılması var. Şehirlerin kendisinden çok, yazarda bıraktığı izler, ondaki yaşanmışlıklar var.
Ben okudukça yıllar sonra bu 5 şehrin dokusunu kaybettiğini görüp üzüldüm. Geçmişe artan özlemi anlatıyor. Zamanla kaybedilen değerlerimizi, geçmişe sahip çıkmadığımızı. Örn. Konya’nın Selçuklu için ne demek olduğunu, Selçuklu eserlerinin zamanla asıl güzelliğini yitirmiş olduğunu okuyunca idrak ettim mesela..
Bu kitapta gerçekten yok yok. Yazarımız yeri geliyor, camileri ve tarihi eserleri değerlendirebilecek kadar bir Sanat Tarihçisi, bazen toplumsal değişimleri ustalıkla anlatabilen bir Sosyolog, bazen de kişilerin duygularını hissettirecek kadar iyi bir Psikolog oluyor.
Bütün bunları da yaşanan hayatla harmanlayıp samimi bir şekilde anlatabilen oldukça donanımlı bir Yazar..
Kitaptan çok etkilendim. Ancak bu kadar detaylıca anlatılabilirdi, dediğim bir eser.
Okunmalı, tarihe, kültüre ve sanata meraklı olanların kütüphanesinde yer almalı. Tavsiyemdir...
Beş ŞehirAhmet Hamdi Tanpınar · Dergah Yayınları · 201911,4bin okunma
