Kitapla Gelir Devrimler
Zaman zaman sosyal medyada denk gelirdim bu “eşekli kütüphaneci” söylemlerine. Çok da dikkat etmezdim, bizim insanımızın şov amaçlı paylaşımlarından biri diye düşünürdüm. Kitabı bitirince bu hikaye gerçek mi diye baktım, evet, Mustafa Güzelgöz de, oğlu Aziz de, Larisalı Dimitrios da gerçek; hikayeleri de gerçek. Ve Fakir Baykurt’un son eseri olan bu gerçek yaşam öyküsü, benim Baykurt’la tanışma eserim oldu.
“Köye kitap götürmek çöle çeşme götürmek gibidir.” Eşekli Kütüphaneci Mustafa Güzelgöz, bu cümlenin ve fikrin sahibi. O, yalnız söylemekle yetinmiyor, uyguluyor da bu fikrini. Yıllar boyunca eşeğiyle, katırıyla köy yollarına düşüyor; Ürgüp’ün, Ürgüp’ten yola çıkarak tüm ülkenin gelişimi için çaba harcıyor.
Kitap, kendi köklerini bulmak, tanımak amacıyla Ürgüp’e yolculuk yapan Larisalı Dimitrios’un tanıtılmasıyla başlıyor; Dimitrios’un Aziz Güzelgöz’le tanışması ve bu sayede onunla hatta tüm Ürgüp’le dost olmasına kadar ilerliyor. Baykurt; zamanda geriye dönüşlerle Mustafa Güzelgöz’ün kütüphanecilik yıllarına, sanatçı Refik Başaran’ın hikayesine, mübadele dönemlerine götürüyor bizleri. Nihayetinde günümüze kadar yaklaştırıp Larisa ile Ürgüp’ün kardeş şehir ilan edilmelerine kadar getiriyor.
Eser; 
Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Mustafa Güzelgöz ise bu kitabın başkahramanı olan Snellman çağrışımı uyandırdı bende. Ülkesinin gelişimi için hiç yerinde durmayan; araştırıp soruşturan, çalışıp çabalayan, pes etmeyen iki kahraman. Ancak bizim Mustafa’mız Snellman’a göre biraz talihsiz. Snellman’ın ülkesinde ona köstek olmaya çalışan ağalar, politikacılar yok, maşa görevi gören müfettişler yok; bizde var bunlar ne yazık ki. (O ağalar, o politikacılar ki halkın aydınlanmasından korkan, ülkeyi çağdışı eğitime döndüren…) Bu yüzden bu hikaye buruk bir tat da bıraktı üzerimde. Bazı sözler keşke hiç söylenmeseydi diyorum: “Türkiye’de hiçbir başarı cezasız bırakılmaz.” sözü de bu hikaye için çok doğru bir söz.
Günümüzde köylerdeki birçok okulun “öğrenci azlığı” süslemesiyle kapatılıp bu öğrencilerin taşımalı eğitim adı altında merkezlerdeki okullara yönlendirilmesi, köydeki öğretmen lojmanlarının kapatılarak öğretmeni köyden ve köylüden uzak tutma çabası; köyde devleti muhtarın, imamın (işini layıkıyla yapanlar hariç) temsil etmesi bana köyü, köylüyü cahil bırakma çabası gibi geliyor. Kitapta da buna benzer işlerin (Köy Enstitülerinin, Halk Evlerinin kapatılması gibi) nasıl yapıldığı kısmen de olsa anlatılıyor.
Romanda alışık olmadığım bir üslup var, dil çok sade, düşündüren bir derinlikten, sanatsal kaygıdan uzak bir dil. Fakir Baykurt diğer eserlerinde de böyle bir dil mi kullanıyor bilmiyorum ancak biyografik bir romanda böyle bir dil kullanılmasını normal karşıladım. Alışık olmadığım ikinci bir şey ise eserin, bir eser olduğunu belli etmesi. Üst kurmaca mı yoksa romantizm akımının etkisinden mi bilemedim. Kitap beni içine çekip alamıyor sanki, yazarımız kahramanlarla aramıza girmiş, bize doğrudan “Hey okuyucu, ben bir romanım, ona göre oku, anlatılanlara kapılıp gitme.” der gibi. Bunun dışında, “kitapta anlatılanlar kurguysa boşuna ütopyalar kurulmuş çünkü günümüzde gerçekleşmesi çok zor ama gerçekse muhteşem bir olay” diye diye okudum anlatılanları. Çoktan gerçekleşmiş hepsi bizler (bilhassa ben) uyurken. İşte bu yaşam öyküsü gerçek olduğu için Mustafa Güzelgöz’ün o yılmayan kişiliği, sonsuz çabası 10 puandan fazlasını hak ediyor.
Ve 
Büşra B. kitabı önerdiğin; Fakir Baykurt ve Mustafa Güzelgöz ile tanışmamızı sağladığın için sana çok teşekkür ediyorum. Darısı diğer kitaplara :)
··
4.098 görüntüleme
Fakir Baykurt'la bir kez tanışmışsan, artık ondan vazgeçmen mümkün değil. Dört romanını okudum, hepsi de birbirinden güzel. En kısa zamanda Eşekli Kütüphaneci'sini okumak dileğiyle diyorum. İnceleme için teşekkürler.
Çok teşekkür ediyorum Sultan Öğretmenim, ben de ileride “Kaplumbağalar” kitabını okuyarak devam etmeyi düşünüyorum Baykurt’a :) kitabın karakterleri ve yaptıkları gerçekten okunmaya değer kılıyor kitabı :)
2 sonraki yanıtı göster
Etkileyici bir kitaba etkileyici bir inceleme gelmiş. Emeğinize sağlık:))
Teşekkür ederim, beğenmenize sevindim. Dilerim başkalarının Mustafa Güzelgöz’ü vesile olabilirim :)
2 sonraki yanıtı göster
Beğenmene çok sevindim.😊 Başka kitap önerilerinde görüşmek üzere 😀
Yakın zamanda okudum, muhteşem bir kitaptı. Türkiye’de yaşayan herkes bu kitabı okusun isterdim.
Gerçekten etkileyici bir yaşam, zor bir mücadele. Hayran olunmayacak gibi değil Mustafa Güzelgöz’ün yaptıkları.
Onuncu köy ü de tavsiye ederim.
Teşekkür ederim öneriniz için, bir ucundan tuttuk Baykurt eserlerinin, devamı yakındır umarım:)
2 sonraki yanıtı göster
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.