12 Eylül Harika Tespit
80'lere kadar konuşulması mahrem kabul edilen birçok konu ilk kez 80'lerde kamuoyunun gündemine gelmiştir. Mahrem kabul edilen alanla rin başında cinsellik konusu gelir, daha genel çerçevede özel hayat' yer almıştır. Sol ideolojiden gelen bazı aydınlar yazdıkları romanlarda "Cinselliği yasaklayan siyasî dayatmalar kendi olumsuz insan tipini oluştur muştur" söylemine 1980 döneminin siyasî unsurlarını eleştirmek için yer vermiştir. İdeoloji sahibi gençlerin karşı cinse eğilimlerinin ideoloji ölçüt leriyle nasıl engellendiği konusu, romanlarda insanın kendi varlığına nasıl yabancılaştırıldığının bir göstergesi olarak sunulmuştur.
Siyasetten arındırılmış toplum modeli anlayışı, romanda yeni tema. ların işlenmesine yol açmıştır. Yeniliklerin temelinde 'ideolojilere olan inancın sarsılması ve beraberinde kimlik bunalımı ve arayışlar' gelmekte dir. 12 Eylül rejimi, toplumu siyaset dışına itmek için bir yandan yasak ve baskılar uygularken öte yandan cinsellik, feminizm, reklam, tüketim gibi alanlarda hürlükler getirmiştir. Çelişik yaklaşım, mütedeyyin kesimler ta rafından devletin toplumu sekülerleştirmek için muhafazakâr Anadolu ai lesini çözme ve zayıflatma girişimi olarak algılanmıştır. Yaşanan otuz yıl içindeki gelişmeler bunun pek yabana atılır bir algı olmadığını gösterir niteliktedir.
12 Eylül'ün öne çıkan değişimlerinden biri 'emek' ve 'sömürü' kav ramlarına karşıt bir söylem geliştirmeye yönelik tutumlardır. Bunları ka muoyunun gündeminden düşürmek, basit bir çağrışımdan ibaret, içi bo şaltılmış ve sadece nostaljik çağrışımları olan kavramlar haline getirmek. ideolojileri dışlamak, değersizleştirmek, yok etmek veya unutturmak ama cını taşıyan anlayış özellikle medya ve basını amaç doğrultusunda kullan mıştı Dönemin gazetelerine bakıldığında 12 Eylül'ün hemen ardından darbeyi meşrulaştırmayı amaçlayan 'anarşi ve terör' haberleri dışında ka muyu ilgilendiren pek birşey olmuyor gibidir. 1980 döneminin toplumu depolitize etme anlayışı kısa sürede sosyal yapı üzerinde etkisini göster miş, edebiyat değişimden nasibini almıştır.
Kampanya sonucunda sol ideolojinin milletin değerleriyle buluşma, barışma ve kaynaşma sürecine girmek yerine 12 Eylül rejiminin kurum ve aktörleriyle uzlaşarak Anadolu dindarlığının karşısında mevzilenmeyi ter cih etmiş olması üzücü bir kayıptır.
Sovyet Rusya'nın yıkılmasıyla zayıflayan Marksist ideoloji özellikle ülkemizde varlığını sadece dini değerlere duyduğu kuşku, soğukluk ve st umursamazlık üzerinden muhafaza etmeye yönelmiştir.
Böylece sol ideoloji Türk edebiyatında kendine yeni bir konsept be lirler. Ekonomik ve sosyal değişimler sonucu köy ve köylüyü, işçi sorun larını gündeme getiren, gelir dağılımını eşitsizliği vurgulayan eserler" yer lerini 'erotik/ pornografik, tarihî kişi ve olaylar, suç ve suçluluk, özel ha yat, homoseksüellik' gibi öğeler üzerinde yoğunlaşarak sınıfsal olguları ve siyasi düzeyi dışlayan romanlara bırakır.
12 Eylül 1980 Askeri Darbesi'ni konu edinen birçok roman yazıldı. Romanlarda 12 Eylül askeri müdahalesine değinen konular, depolitizas yon uygulamaları ve toplumun yeniden şekillendirilmesiyle oluşan hayat biçimleri, işkence ve hapishane ortamı, aşk ve ideoloji arasında sıkışmış bireylerin açmazları, teşkilat içi ilişkiler, çelişkiler ve çözülmeler, hesap laşmalar, üniversite üzerinde kurulan devlet baskısı ve sağ-sol çatışmaları etrafında kümelenmiştir.
1980 askerî müdahalesinin öncelikli amaçlarından biri siyasetten uzak, ideolojik duyuş ve düşüncelerden arınmış bir toplum yapısı meydana getir mekti. Apolitik bir toplumun yapılandırma sürecinde 1960 Anayasası'nın hürriyetçi hatta anarşiyi tetikleyici özellikleri öne sürülerek sert müdahalelerle siyasi teşkilatların ve düşüncelerin yok edilmesi yoluna gidilmiştir.
·
96 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.