Aslında pek inceleme yapmıyorum ama Yakalanan Zaman bağlamında bir Kayıp Zamanın Peşinde incelemesi yapmak istedim. Başlıyorum. Benjamin Proust için yine başka birinden alıntı yaparak "Kapıcı dairesinde bir acem şairi" der. Bu sözün üzerinde durmak istiyorum. Proust bilindiği üzere sosyete hayatina veda edip romanı geceleri çalışarak ve gündüzleri uyuyarak yazmıştır bu mum ışığında şiir yazan Borgestede geçen edebi bir doğulu şair imgesidir, Binbir Gece Masalı gibidir. Şair nasıl aşk uğruna gecelerini yakar gündüzlerini karartırsa ( burada Fuzuli okumalarınızı ve divan şiirinde aşk anlayışını hatırlayınız) Proustta aynı imgeyi hayatını adadığı kitabında kurar. "Çünkü gündüzün bağladığını gece çözer." Peki nedir Proust un bu geceler boyunca aradığı: Benjamin'e göre mutluluk arayışı, Roland Barthes'e göre romanın ta kendisi, Prousta göre yitik zamanın yeniden canlandırılıp bir kitaba haosedilmesi. "Ayaklarımızdaki titreme zamanın üzerinde büyüdüğümüzün ve artık bir cambazın ip üzerinde yürüdüğü gibi bizimde zamanin üzerinde yürüdüğümüzü varsayıp o titremeyi zamanın uzamsal boşluğunu görmek gibi bir anlatımı vardır yakalanan zamanda " Sonuç olarak Proust bir ömrü bir kitaba hapsetmek gibi akıl almaz bir işi başarmıştı ve geçmis ile geleceği şimdiki zamama hapsedip 19. Yüzyıl romanın bittiğini Joyce'yle beraber müjdeledi tıpkı göğü delen kanat sesiyle telliturdanın baharı müjdelemesi gibi ( Proust üslübu taklip edeyim dedim biraz). Eğer bu incelemeye devam edersem bir kitap boyutunda yazmam gerekir. Kitap ağır diyorsanız Benjamin'in Son Bakışta Aşk ve Barthes'in Yazının Sıfır Derecesini okumanızı tavsiye ederim. Çünkü Proust tüketilemez bir kitap yazdı yazılan eleştiri ne kadar kapsamlı olursa olsun bu kitabı yeterince anlatamayacaktır. "Yaşanmış olay sınırlıdır , hiç değilse tek bir yaşantı bölgesiyle sınırlıdır; hatırlanan olaysa sınırsızdır, çünkü kendinden önce ve kendinden sonra olup biten için bir anahtardır sadece." "Proust bir hayatı gerçekte olduğu gibi değil de onu yaşayan kişinin hatırladığı gibi betimlemişti yapıtında ". "Gayr-ı iradi hatırlama aslında hatıra denen şeyden çok unutuşa yakın değil midir?... Çünkü gecenin öldüğünü gün çözer burada." Benjamin'in ruhun şad olsun, ondan alıntı yapacağım diye çayım soğudu ve ben o kızarmış ekmeği çaya batırıp çocukluğumun hatıra denizine dalamadım. Yahudi değilsemde bende Yahudalıkta mı yok?

Yakalanan ZamanMarcel Proust · Yapı Kredi Yayınları · 20201,081 okunma

··

3 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Hakan