Selçuk Şahinduran: "1001. Gün": 1001. Gün Bu, felsefeci Nelson Goodman'ın “tümevarım bilmecesi” diye adlandırdığı şeydir: düz çizgiyi yalnızca kafamızda doğrusal bir model olduğu için hesaplarız; bir sayının 1000 gün boyunca dümdüz artmış olması gerçeği, gelecekte de artacağından sizi daha emin hale getirir. Fakat kafanızda doğrusal olmayan bir model varsa, o sayının 1001. günde düşeceğini de doğrulayabilir. Diyelim ki bir zümrüdü gözlemliyorsunuz. Dün de, dünden önceki gün de yeşildi. Bugün de yeşil. Normalde bu durum, onun “yeşil” olma özelliğini doğrulayacaktır: zümrüdün yarın da yeşil olacağını varsayabiliriz. Fakat Goodman'a göre zümrüdün renk geçmişi aynı derecede “yevi” olma özelliğini de doğrulayabilir. Bu nasıl bir özelliktir? Zümrüdün yevi özelliği, belli bir tarihe, örneğin 31 Aralık 2006'ya kadar yeşil, bu tarihten sonra mavi olmasıdır.

Bu, felsefeci Nelson Goodman'ın “tümevarım bilmecesi” diye adlandırdığı şeydir: düz çizgiyi yalnızca kafamızda doğrusal bir model olduğu için hesaplarız; bir sayının 1000 gün boyunca dümdüz artmış olması gerçeği, gelecekte de artacağından sizi daha emin hale getirir. Fakat kafanızda doğrusal olmayan bir model varsa, o sayının 1001. günde düşeceğini de doğrulayabilir. Diyelim ki bir zümrüdü gözlemliyorsunuz. Dün de, dünden önceki gün de yeşildi. Bugün de yeşil. Normalde bu durum, onun “yeşil” olma özelliğini doğrulayacaktır: zümrüdün yarın da yeşil olacağını varsayabiliriz. Fakat Goodman'a göre zümrüdün renk geçmişi aynı derecede “yevi” olma özelliğini de doğrulayabilir. Bu nasıl bir özelliktir? Zümrüdün yevi özelliği, belli bir tarihe, örneğin 31 Aralık 2006'ya kadar yeşil, bu tarihten sonra mavi olmasıdır.

Sayfa 237Kitabı okudu

Siyah Kuğu Nassim Nicholas Taleb

47 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Selçuk Şahinduran