Sünnetin hücciyeti konusunda görüş birliği bulunan İslam bilginleri, sünnetin bütününü aynı derecede bağlayıcı görmemişlerdir. Sünnet, genelde bağlayıcı olması açısından iki kısma ayrılmıştır. Birinci kısım, yerine getirilmesi (ahz) faziletli, fakat terkedilmesinde uhrevî bir ceza (harec) bulunmayan sünnetlerdir.48 İkinci kısım ise, yerine getirilmesi gerekli sünnetlerdir.49 İbn Kuteybe, sünnetin bu ikinci kısmını, kaynağı açısından, ikiye ayırmıştır:
“Birinci kısım, Cibrîl’in Allah Teâlâ’dan getirdiği sünnettir. İkinci kısım ise, Allah Teâlâ’nın Hz. Peygamber’e hüküm koyması için izin verdiği ve re’yiyle karar vermesini kendisine emrettiği sünnettir.
Bu kısımda, Hz. Peygamber bir takım sebep ve özürlerden dolayı dilediğine ruhsat vermekte serbest bırakılmıştır. Hz. Peygamber, Mekke hakkında “Otu koparılmaz, ağacı kesilmez.” buyurmuştur. Abbâs b. Abdilmuttalib “Ey Allah’ın Resûlü! Yalnız izhiri istisna kıl. Çünkü o bizim evlerimizin çatısı için gereklidir.” demiş; bunun üzerine Hz. Peygamber de “İzhir hariç” buyurmuştur. Eğer Allah Teâlâ Mekke’nin bütün ağaçlarını haram kılmış olsaydı, Abbâs’ın izhir otunun istisna edilmesi isteğine Hz. Peygamber mütabâat edemezdi. Ancak Allah, Resûlullah (s.a.s.)’e uygun gördüğü şeylerde istisna kılma yetkisi vermiştir. Hz. Peygamber de Mekkelilerin istifadesi için izhir otunu istisna etmiştir.”50
Yukarıdaki metinde görüldüğü gibi, İbn Kuteybe’ye göre, sünnetin bir kısmı doğrudan Cibrîl tarafından getirilmektedir. Diğer bir kısmı ise, Allah Teâlâ’nın, Hz. Peygamber’e verdiği hüküm koyma yetkisiyle gerçekleşmektedir. Ancak bu kısım da yine Allah’ın kontrolünde ve O’nun izniyledir.
--------
48.Muhammed b. Nasr el-Mervezî, es-Sünne, s. 33; İbn Kuteybe’nin tasnifinde bu sünnetler üçüncü kısmı teşkil etmektedir bk. İbn Kuteybe, Te’vîl, s. 131.
49. Muhammed b. Nasr el-Mervezî, es-Sünne, s. 33.
50.İbn Kuteybe, Te’vîl, s. 13, 131; hadisin farklı rivayetleri için bk. Tahâvî, Müşkil, VIII, 166-171;
·
173 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.