Zerdüştlük Böyle Buyurdu Zerdüşt'ün ana karakterine ilham kaynağı olan İranlı peygamber Zerdüşt (MÖ 628-551), Zerdüşt (Zerdüşt olarak da yazılır) olarak da biliniyordu. 3.500 yılı aşkın bir süre önce, Zerdüştlük adı verilen tek tanrılı (tek bir tanrıya inançla ilgili) bir din kurdu. Zerdüşt hakkında bilinenler Avesta'dan (Zerdüştlüğün kutsal metni) gelmektedir. Arkeolojik kanıtlara ve Rigveda (kutsal Hindu metinlerinin en eskisi) ile dilbilimsel karşılaştırmalara dayanarak hayatının bir zaman çizelgesi oluşturulmuştur. Gathalara (Avesta'nın ilk bölümü) göre, peygamber evli ve altı çocuk doğurdu: üç erkek ve üç kız. Kurban kesmeye, çok tanrılılığa (çok tanrı inancına) ve zamanının baskıcı sınıf yapısına karşıydı. Halüsinojenlerin ritüeller için kullanılmasına da karşı çıktı. Peygamber 30 yaşındayken bir rüya gördü ve onu öğretmeye karar verdi. Bununla birlikte, peygamberin fikirleri yerel makamları üzdü ve hiç takipçi toplayamadı. Yerel bir peygamber olarak 12 başarısız yılın ardından başka bir ülkeye gitti ve onun devrimci öğretilerini benimseyen bir kral ve kraliçe buldu. İnanç sistemi 2006 yılına gelindiğinde Zerdüştlüğün 190.000'den az takipçisi olduğu söyleniyor. Bununla birlikte, MÖ 600'den MS 650'ye kadar İran'ın (günümüz İran'ı) resmi inancı olan Zerdüştlük, bir zamanlar dünyanın en güçlü dinleri arasındaydı. Zerdüştler dünyayı yaratan tanrı Ahura Mazdā'ya inanırlar. Zerdüştlük doğası gereği ikicidir, yani iki karşıt güç veya ilke vardır. Ahura Mazdā'ya karşı çıkan varlık, bazen insanlıktaki kötülüğün bir alegorisi olarak kabul edilen, yok edici bir ruh olan Angra Mainyu olarak adlandırılır. Uygulayıcılar günde birçok kez dua ederler ve onların ibadet yerlerine Ateş Tapınağı (veya Agiary) denir. Tapınak, asla sönmeyen kutsal bir ateş içerir. Ateş, Ahura Mazdā'nın ilahi ışığının bir simgesidir. Önerilen manevi yol, "İyi Düşünceler, İyi Sözler, İyi İşler" mantrasına dayanmaktadır. Zerdüştler bu yolu izledikçe nasıl ibadet edeceklerini ve dua edeceklerini seçerler. Zerdüştlüğün kutsal metnine Avesta denir. Metin içinde iki bölüm vardır, bunlardan ilki Gathaları (Zerdüşt peygamber tarafından yazıldığına inanılan 17 ilahi) içerir. İkinci bölümde hem mitler hem de ritüeller hakkında bilgiler yer almaktadır. İnancın önemli bir ritüeli Navjote'dir. Bu başlangıç duası töreni, 7 ila 12 yaşları arasında bir çocuğun kutsal bir südreh (gömlek) ve bir kusti (kordon) giysisi almasıyla tamamlanır. Bununla birlikte, genel olarak, inanç mevsimlik bayramlara ve duaya odaklanır. Müminlerden bazıları üç kez düğümlenmiş bir ip (kusti) giyerler. Bu üç düğüm, "İyi Düşünceler, İyi Sözler, İyi İşler" mantrasını hatırlatır. Hıristiyanlıkla Karşılaştırma Zerdüştlük, Hristiyanlıktan önce gelir, ancak Hristiyan inancının birçok unsuru Zerdüştlük içinde görülebilir. Benzerlikler, cennet ve cehennem kavramlarının yanı sıra Yahudilik ve Hıristiyanlığın tek tanrılı ve dualist doğalarını içerir. Ayrıca Zerdüşt peygamber inancın kurucusu olmasına rağmen Tanrı olarak görülmedi. Hristiyanlık gibi, Zerdüştlük de özgür iradeyi içerir: insanlar iyi ya da kötü yolları izleme seçeneğine sahiptir. İyi, "gerçek" olan asha olarak adlandırılır. Kötü, "aldatma" olan druj'dur. Öbür dünyada kişi ya cennete (Ahura Mazdā'nın krallığı) ya da cehenneme (Angra Mainyu'nun krallığı) gidecektir. Nietzsche'nin Böyle Buyurdu Zerdüşt'ünde, tarihi peygamber gibi kurgusal karakterden de şüphe duyulur. Ayrıca Nietzsche'nin kitabındaki karakter, dinleyicilerine kendilerini ezen veya sınırlayan sistemi reddetmeleri için yalvarır - tıpkı Zerdüşt'ün zamanının sınıf temelli sosyal sistemini reddederken yaptığı gibi. Nietzsche'nin Felsefi Terminolojisi Nietzsche Böyle Buyurdu Zerdüşt'te bir dizi önemli terim sunar: * Ebedi tekrar veya dönüş: zamanın -geçmişin, şimdinin ve geleceğin- sonsuz olduğuna inanç. Bu nedenle, olaylar zaman içinde tekrarlanmalıdır. Bu teori, zamanın ve dolayısıyla yaşamın sürekli bir değişim halinde olduğu fikrini desteklemektedir. Sabit anlar veya varoluş halleri yoktur. Kişi üstinsan veya üstinsan statüsüne ulaşırsa, bu durum tekrarında kalıcı hale gelir. * Nihilizm: hiçbir şeye inanmamak. Böyle bir dünyada hayat anlamsızdır. Nietzsche, kaosu önlemek için, din gibi, ortadan kaybolan tarihsel insani yaşam amaçlarının, üstinsan veya üstinsan statüsüne ulaşmak gibi başka amaçlarla değiştirilmesi gerektiğinden endişeliydi. * Üstesinden Gelme: Kişinin kendi değerlerini geliştirmek için yasa, önyargı veya din gibi sahte otoritelere olan bağlılıklarının üstesinden gelerek kendini değiştirme yeteneği. * Üstinsan veya süpermen: üstün varlık ve insanlığın amacı. Üstinsan, kendi dünya deneyimine göre kendi kendini yaratmak için yanlış takıntılardan kurtulur. * Güç iradesi: insanlığın itici gücü. İnsanlar kendi kendilerine hakim olmak için kendilerini yanlış takıntılardan kurtarmaya yönlendirilirler. Böyle bir başarının ödülü mutlak özgürlük ve güçtür.

Böyle Söyledi ZerdüştFriedrich Nietzsche · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202038,3bin okunma

·

49 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Macit Serhat Kandemir