Daryush Shayegan Tarih sayfalarında geriye doğru gittiğimizde Doğu’ya farklı bir önem addedildiğini görürüz. Devlet yönetimleri ikiye ayrıldığında Doğu’nun yönetimini hükümdarın alması ve Batı’ya bir vekil ataması; matematik, tıp ve astrolojide Doğu medeniyetlerinin ilerde olması vb. örnekler vardır. Ancak Doğu medeniyetleri bir müddet sonra ellerindeki bu imkanı yeteri kadar kullanamamışlar ve sonunda Batı medeniyetleri karşısında geri planda kalmışlardır.
Daha önce Montesquieu’dan Kanunların Ruhu Üzerine ve Dagmar Herzog’dan Avrupa’da Cinsellik kitabını okurken onların yüzyıllar önce geçtikleri yolları yeni yürüyormuşuz gibi gelmişti. Şimdi bu kitabı okuyunca düşüncemde haklılık payımın olduğunu görmüş oldum.
İran asıllı bir filozof olan Daryush Shayegan kitabında, Doğu’nun modernizmden neden uzak kaldığını İran İslamı ve Batı medeniyetlerinin geçirdikleri sosyal ve siyasal gelişmeler üzerinden örneklerle açıklamıştır.
Shayegan’ a göre, Batı medeniyetleri geçirdikleri bilimsel, sosyal ve siyasal süreçler dolayısıyla zaman içerisinde gelişip değişirken Doğu’ da durum daha farklı olmuştur. Doğu bu gelişim süreçlerinin dışında kalarak modernizmi bünyesinde temellendirememesinin yanında Batı’ daki hareketlerin Hristiyan yapıda olması ve İslam’ın yönetici doğası gereği modernizmden uzak kalmıştır. Shayegan modernizmin benimsenememesinin nedeni olarak İran İslamı üzerinde dursa da Doğu entelektüellerinin de modernleşme sürecinde eksikliklerinin olduğu üzerinde durur.
Son olarak kitaptan genel olarak çıkarılacak sonuçlar olmasına karşın İran İslamı ve siyasi yaşamına dair ön bilgi sahibi olunmasının okumayı kolaylaştıracağı düşüncesindeyim.
Hepinize keyifli okumalar!
