Sadeliğin Taşla Buluşması
İncelemeye başlarken öncelikle kitabın türüyle ilgili birkaç kelam etmek istiyorum. Bu kitap her şeyiyle bir roman. Şule Yayınları ve yazar 
Resul Bulama bu eseri öykü türünde değerlendirdiği için öykü kitabı denilecektir belki ama işin kuramsal yanından baktığımızda metnin bir roman olduğu da aşikar görünüyor. Kitapta yer alan her bölüm birbirine eklemli ve ana karakterimiz Taş Sektirme Ustası'nın hikâyesine hizmet ediyor. Bundan dolayı en başından kitabın türüyle ilgili bir şerh düşmek istedim. Fakat tabii ki benim açımdan eserin roman mı yoksa öykü mü olduğu değil niteliği önemli. Türler arası tartışmayı bir kenara bırakıp şimdi asıl incelemeye geçeyim.
Dili başarıyla kullanan bir yazarın elinden çıkma 
Taş Sektirme Ustası kitabı. Okurken herhangi bir cümlede şöyle olsa daha iyi olur gibi bir düşünceye hiç düşmedi zihnim. Bu tam anlamıyla bir anlatım başarısıdır. Yazarın ne kadar ince çalıştığının göstergesidir. Bir ilk kitap için oldukça yetkin cümle kurulumlarıyla karşı karşıyayız. Dilinin sadeliği, akışkanlığı, pürüzsüz yapısı ve çok inip çıkmayan temposuyla bu kitabın kendine has bir dokusu mevcut. Tam manasıyla modernist bir eser olduğunu da rahatlık söyleyebilirim. Kitabımızın ana anlatıcı birinci şahıs ve onun sesini iç monolog yoluyla duyabiliyoruz. Üçüncü şahıs anlatım, diyaloglar ve eserdeki kadın yan karakterin sesiyle birlikte çoklu anlatım Taş Sektirme Ustası'nda kullanılmış. Sadece yöntem değil içerik olarak da metnin modernist yapısına tanık oluyoruz.
Kitabın içeriğinde Taş Sektirme Ustası olarak nitelendirilen anlatıcımızın bulunduğu topluma uyumsuz yaşamı gözler önüne seriliyor. Kendini takıntı halinde suda taş sektirme tutkusuna kaptırmış, etrafında bulunan tüm insanlardan farklı yapısını bu şekilde dindirmeye çalışan fakat bulunduğu ortamın çemberini de aşamayan, çıkışsız bir karakter sunulmuş. Öyle ki deli mi yoksa akıllı mı olduğuna tam da karar veremediğimiz karakterimiz metnin pek çok noktasında zekasını hayat hakkındaki düşünceleriyle bize gösteriyor. Bulunduğu ortamda tam bir "mor inek" olan karakterimiz etrafını aşamadıkça tutkusuna daha da fazla sarılıyor. Kendisine az da olsa benzeyen, önce sevgilisi sonra da nişanlısı olan kızla bir parça değişme umudunu yaşasak da yıllar ilerledikçe yalnızca tutkusuyla hayatına devam eden bir münzeviyle karşı karşıya olduğumuzu anlayabiliyoruz.
Kaliteli anlatım diline sahip roman okumak isteyen ve bunun yanında felsefi içerik de bekleyen okurlar için gayet önerebilecek başarılı bir ilk kitap.
Kitabın dilinden, anlatıcılarından ve içeriğinden bahsettiğime göre incelemenin kalanı için sanırım edebi gevezelik yapabilirim. İncelemenin devamı yalnızca ilgilileri ve meraklılarına özel bir yazarın antin kuntin söylenmesidir, okumasanız da hiçbir şey kaybetmezsiniz sevgili okurlar.
***
Öncelikle ana karakterin taş sektirme eylemine neden bu kadar tutkun olduğuna dair metinin başından sonuna kadar yeterli argüman verilmedi. Evet, bu tutkuyla ilgili çocukluktan gelme bazı olaylar anlatıldı, bazıları da sezdirildi belki ama yine de arazlı bir karakterle ilgili bu kadar boşluğun fazla olduğunu düşünüyorum.
İkinci eleştiri noktam, karakterin kitabın yaklaşık olarak yarısından itibaren tipik bir entelektüele dönüşmesi. Öncesinden buna dair önümüze bir argüman sunulduğunu hatırlamıyorum. Karakterin Jung, Tagore gibi yazarları, şairleri okumasının altyapısı bana kalırsa okura az da olsa gösterilmeliydi.
Üçüncü eleştiri noktam, karakterimizin hayatına ilk olarak giren genç kız karakterinin sesini daha fazla duyabilmeliydik. Bir yan karakter yerine "ben" anlatıcı kullanımıyla başat karakterin hemen yanında duran güçlü bir karakter olabilirdi. Çünkü metindeki anlatımda aslında bu genç kızın da ana karakterimize benzer yanlarının olduğu, onun da bulunduğu toplumdan farklı bir tip olduğu bize sunuldu. Kitaptaki bölümler, iki ayrı ben anlatıcı ve onların toplumla, aileleriyle olan ilişkilerini gözlemleyebilmemiz için üçüncü şahıs anlatıcı ve diyaloglar düzleminde devam etseydi çok daha kuvvetli bir metne ulaşabilirdik diye düşünüyorum.
Dördüncü eleştiri noktam, bölümlerin boyları birbirine yakın ve başarılı bir şekilde eklemlenmiş olsa da sayıca fazlalılığı söz konusu. Tabii ki bunda kitabın öyküler olarak kurgulanmış olmasının rolü var ama daha az bölümü tercih ederdim. Çünkü çok sayıda bölümün varlığıyla uzun diyaloglar, hatta salt diyaloglardan oluşan bölümler söz konusu. Bu da yer yer anlatımı felsefi bir tartışmaya, karakterin ya da onun karşısındaki görüşlerin uzun uzadıya anlatımına sebep oluyor.
Bir ilk kitap olarak bence yukarıda dört maddede topladığım eksiklikler bulunsa da son tahlilde başarılı bir roman olduğunu söylemeliyim. Özellikle değerli yazar Resul Bulama 'ya tavsiyem bundan sonraki eserleri için de roman yolunda ilerlemesidir. Romanın edebiyatımızda öykü kitaplarına göre çok daha görünür olduğu, okur tarafından daha fazla tercih edildiği ve daha çok sattığı gerçekliğimiz. Eserinde bazı eksiklikler olsa da dört başı mamur bir roman yazabildiğini görebiliyoruz. Ondandır ki bu yolda devam etmesini temenni ediyorum.
··
1.037 görüntüleme
Turhan hocam şehir dışındaydım bugün, incelemenizi yeni gördüm. Malum 1k'da akışta buluşmak tesadüflere kaldı artık...
Detaylı incelemeniz ve objektif değerlendirmeniz için çok teşekkür ediyorum.
Öncelikle türler konusu edebiyatta tartışmaya açık bir konu ve kesinleşmiş sınırlar koymak zor. Önümüzdeki seçenekler arasından, daha dosya hazırlanmadan iki yıl önce roman önerisi yapmıştınız. Bu şerhiniz bir kenarda duruyor. Belki ikinci baskıda roman deriz, örnekleri var :) Belki de daha sonraki kitap için roman olarak yola çıkarız.
Bununla birlikte ben bu kitabı öykü olarak tanımlamayı ve öykücü olarak anılmayı tercih ederim. Bu konuyu program başlıkları arasına alabiliriz. Eminim keyifli bir sohbet olacak.
Karakterin entelektüel yönü olduğunu ben de fark ettim. Hatta böyle yapma diye ikaz etmeye çalıştım fakat malumunuz hocam, entelektüellere fazla söz geçmiyor :)
Anlatım, dil ve işçilik konusundaki görüşleriniz için çok teşekkür ederim, bunlar benim için önemli ve sizden duymak güzel.
Ayrıca başlık için seçmiş olduğunuz "Sadeliğin Taşla Buluşması" ayrı güzel.
Özenli okumanız, önerileriniz ve değerlendirmeniz için teşekkürlerimle.
Hocam incelikli cevabınız için teşekkür ederim. Olabildiğince objektif bir şekilde eleştirmeye çalıştım. Nasipse roman konusunu ve diğerlerini 
Yeni Hayat Sahaf söyleşisinde konuşuruz.
1 sonraki yanıtı göster
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.