Muhammed bin Hanefiyye
İnsanlardan el etek çeken bu cemaatin içinden İslâm tarihinde ilk düşünce medresesi sayılan bir akım çıktı. Ali b. Ebî Talib'in üçüncü oğlu Muhammed b. Hanefiyye'nin oluşturduğu fikir medresesi idi bu. İlim, fazilet ve nitelik açısından Hz. Ali'nin önde gelen evlatlarındandı. Önemine rağmen, kendi döneminde, Müslümanların düşüncelerinde meydana getirdiği etkiler açısından Hasan el-Basri'nin medresesinden daha ileri olmasına karşın araştırmacılar bunu gözardı etmişlerdir. Yine araştırmacılar İslâm'da ilk felsefî düşüncenin doğuşunun Medine'de olduğu gerçeğinin farkına varmamışlardır. Basra'da henüz medrese yokken
Medine'de bir düşünce medresesi vardı. Muhammed b. Hanefiyye'nin Şia tarihi içindeki kişiliği ve önemi konusunda burada sözü uzatacak değiliz. Bu konuyu, çalışmamızın 2. cildinde irdeledik. Burada şunu söylemekle yetinelim ki, Muhammed b. Hanefiyye değişik şekillerde takdim edilmektedir. Ehl-i Sünnet indinde Ehl-i Beyt ulemasının ileri gelenlerinden birisi olarak sunulmaktadır. Sünnete uymuş ve onun dışına çıkmamıştır. Müslümanların birliğini tehdit edip parçalayan, İslâm tarihinin ilk döneminde cereyan eden hadiseler esnasında büyük fitnenin yatışması için gayret göstermiş, bu münasebetle kan dökülmemesi ve İslâm ümmetinin Beni Ümeyye'nin zulmüne ve işkencesine daha çok maruz kalmaması için Emevi sultanlarına biat etmiş, onlarla iyi geçinmiştir. Aynı kişi mutedil Şia nezdinde ise Muhtariyye hareketinin ilham kaynağı olmuş, Muhtar b. Ebî Ubeyde'nin üstadı sayılmıştır. Bu yolla kardeşi Hüseyin'in intikamını almıştır. Gulat-ı Şia nezdinde ise aynı kişi, gnostik bir fırka olan Keysaniyye'nin kurucusudur. Bu fırkaya göre Muhammed b. Hanefiyye gaib olan Mehdi'dir. Karamita ve diğer bir kısım fırkalarında bağlı bulunduğu Keysaniyye fırkası İslâm tarihi boyunca faaliyetini sürdürmüş ve önemli gelişmeler göstermiştir. Bu fırkanın İslâm tarihinde özellikle Abbasiler döneminde önemli etkisi olmuştur. Şimdilik bizi ilgilendiren husus şudur ki, Muhammed b. Hanefiyye'nin Medine'de açmış olduğu mektep yahut medresesinde iki oğlu vardı: Ebu Haşim Abdullah b. Muhammed b. Hanefiyye (ö. Hicri 98) ve Hasan b. Muhammed b. Hanefiyye (ö. Hicri 101).
Sayfa 334 - İnsan Yayınları
·
22 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.