Bloch'a bakılırsa, "Dünyanın madde-oluşumları... Henüz-Gerçekleşmemiş-Olanın Bütün'e eğilimiyle doludur:” Bloch gelecek imkanının safı anlamda öznel olmaktan çok, "nesnel-reel" olması ve saf hüsnü kuruntu olmaktan çok, halihazır durumda gizil olarak mevcut olması gerektiği kanısındadır. Gördüğümüz gibi, bu Marx için de geçerli bir fikir olmakla birlikte, Bloch meseleyi birkaç adım ileri götürür. Mesele kişinin umut için maddi gerekçeye sahip olması gerekmesi değildir sadece; Bloch'a göre umut bir bakıma, dünyadaki -sadece insanlık tarihindeki değil, kozmosun kendisindeki- bir nesnel dinamiktir. Bloch bize amacının bir nevi komünist kozmoloji üretmek olduğunu söyler. Marx ise, aksine, üretim güçlerinin evrimine bel bağlıyor olsa bile, bu aşamalı gelişmenin dünyanın yapısına içkin olduğunu iddia etmez. Zira Marx'a göre bu evrim, Hegel'in Geist'ı [tin] veya Bergson'un elan vital'i [yaşama itkisi/atılımı] gibi metafizik bir ilke değildir. Daha ziyade, tarihsel mücadele alanının belirlenimindeki bir evrimdir bu. Metafizik spekülasyona tahammülü olmayan Marx kozmosun nasıl bir işleyişe sahip olduğuna ilgi duymuyor gibi görünür. Dünyanın bizatihi iyicil bir amaca doğru seyrettiğini ileri sürmez. Bloch, "sınıfsız insan"ın "bugüne kadarki tarihin nihai olarak amaçlanan eğilimi-imkanı" olduğunu belirtirken, Marx bu tür tarih-üstü fantezilere yüz vermez.
Sayfa 132 - Ayrıntı Yayınları, 2016.Kitabı okudu
·
8 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.