1. Dünya Savaşına Doğru Osmanlının Maliye Durumu
Son olarak Osmanlı Maliyesinin durumuna da işaret etmek yerinde olacaktır. Avrupalı devletlerin savaş hazırlıklarını tamamladıkları bir dönemde, Osmanlı Maliye Bakanı, Paris borsasından borçlanabilmek için Fransız hükümetinden izin istemektedir. Borçlanılacak para ile elbette ki savaş hazırlığı yapılmayacak, Maliyenin günlük ihtiyaçları karşılanacaktı; yani Maliye günlük ihtiyaçları karşılayamacak durumdaydı. O dönemi anlatan bir eser, Osmanlı maliyesini "müteharrik meyyit" (kımıldayan ölü) olarak nitelemektedir. "Para sorununun çözümlenememesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun kendi şartları oluşmadan savaşa girmesine yol açan etkenlerin başında gelmiştir, denilebilir. Bu sorunun tartışıldığı günlerde Enver Paşa, Düyun-ı umumiye kasalarına el konulmasını teklif eder. O gün için Düyun-ı umumiye kasalarında 20.000.000 lira vardır. Bu teklife Maliye Bakanı Cavit Bey şiddetle karşı çıkar ve istifa tehdidinde bulunur. İhtimal Enver Paşa, Cavit Bey'in ekonomik tecrübesini 20.000.000 liradan daha değerli görmüş, teklifinde ısrar etmemiştir. Esasen İttihat Terakki'nin hükümet etme anlayışına pek uzak düşmeyen bu teklif uygulansaydı, en azından 1914 kışı savaşa girmeden geçirilebilirdi." Ancak Cavit Bey'in maliyeciliği bir işe yaramamış, borç bile alınamamıştı. Doğal olanı da buydu, savaş hazırlığı içindeki devletlerden kim kime borç verirdi?
Sayfa 270Kitabı okudu
·
23 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.