Totem ve Tabu
Totem ve Tabu, Avustralya yerlileri üzerine odaklanmaktadır. Totemizm sistemi ile ilgili olarak ilkel insanların dinsel, toplumsal ve ahlaksal olguların yerine nasıl totemizm sistemini kurdukları ve tabuları ürettikleri Freud tarafından ele alınmıştır. Freud, totemizmi Oedipus Kompleksi ile açıklamaya çalışırken, totem ve ensest yasağının kökenine inmeyi hedeflemiştir. Totemik sistemlerin Oedipus şartları altında geliştiğini düşünen Freud, ruhi tarafın çocukta ve ilk totemik gelişmelerde aynı olduğunu gözlemlemiş ve ilkel düşünceler ile bazı sinir hastaları üzerindeki gözlemlerinde aynı sonuca ulaştığını iddia etmiştir. Bilinçdışı fikirlerin ilkel insanlardan günümüze kadar geldiğini savunan Freud, Totem ve Tabu adlı eserinde bu konuyu detaylı bir şekilde ele almıştır.
Totemizm sistemi, Avustralya kabilelerinin birtakım daha küçük gruplara, klanlara bölündüğü bir sistemdir. Her bir klan, kendi toteminin adını taşır. Totem genellikle tehlikeli ve korkulan bir hayvan, nadiren de bir bitki ya da bir doğa gücüdür ve gruba özel bir ilişki içerisindedir. Totem, öncelikle grubun atası olarak kabul edilir ve sonra da koruyucu ruhu ve iyilik yapıcısı olarak görülür. Toteme sahip olan kişiler, totemlerini öldürmemek, etini yemekten veya ondan herhangi bir şekilde yararlanmaktan kaçınmak gibi kutsal bir yükümlülük altındadır ve bu yükümlülüğün herhangi bir şekilde ihlal edilmesi otomatik olarak cezalandırılmalarına yol açar.
Totem ve Tabu, dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, Freud Avustralya yerlilerinin totemizm sistemini detaylı bir şekilde inceler ve bu sistemin nasıl işlediğini açıklar. İkinci bölümde, Freud totemizmin Oedipus Kompleksi ile ilişkisini araştırır ve bunu açıklamaya çalışır. Üçüncü bölümde, Freud totem ve ensest yasağının kökenine iner ve bu konuyu derinlemesine ele alır. Son bölümde ise Freud, bilinçdışı fikirlerin ilkel insanlardan günümüze kadar nasıl geldiğini ele alır ve totemizm sisteminin bu süreçteki rolünü inceler.
Ensest Korkusu bölümünde, Freud ensest yasağının ilkel kabilelerde nasıl bir tabu olduğunu anlatır. İlkel kabilelerde, aynı klanın üyeleri birbirleriyle evlenemez ve cinsel ilişkiye giremezdi. Bunun yerine, klanlar arası dış evlilik (ekzogami) uygulanırdı. Aynı totemden gelen klan mensupları birbirleriyle kan akrabası sayılır ve hepsi bir aile oluşturur. Bu ailede en uzak akrabalık derecelerine mensup üyeler arasında bile cinsel ilişki kesinlikle yasaklanmıştır. Klanlarda totem akrabalığı, kan akrabalığının yerine geçmektedir. Freud, bu bölümde ensest yasağının nasıl bir toplumsal düzeni sağladığından bahseder. Ebeveynlerle ve kardeşlerle cinsel ilişkilerin önlenmesi için çeşitli kaçınmaların olduğunu belirtir. Bu yasağın gelgeç ilişkilerde bile büyük bir yaptırımı vardır ve bu yasağı delen kişi uğursuz sayılır.
2. bölümünde(Tabu ve Ambivalens), Freud tabu olgusunu açıklar. İlkel kabilelerde bulunan tabu çeşitleri örneklenir ve dört grupta özetlenir: öldürülen düşmanla uzlaşma, yaşamsal sınırlamalar, kefaret ve arınma eylemleri, bazı seremoniyel önlemler. Tabu kısıtlamalarının dinsel etik yasaklardan farklı olduğunu belirtir. Tabu yasakları, bir tanrının buyruğundan kaynaklanmayıp, kendiliğinden ortaya çıkmışlardır. Bu yasakların kaynağı belirsizdir ve ilk ceza tabu anlayışından çıkmıştır. Bu bölümde ilkellerin tabu yasaklarıyla günümüz nevroz hastaları arasında benzerlikler kurmaya çalışır. İkisi için de yasakların kaynağı belirsizdir ve sebep oldukları korku yüzünden bu yasaklara uyarlar. Freud tabudan yola çıkarak "vicdan" kavramını sorgular ve tanımını "içimizde yaşayan belli isteklerin uygunsuzluğuna ilişkin iç algı" olarak verir.
3.Animizm, maji ve düşünsel her şeye gücüyeterlik bölümünde, Freud bu kavramları açıklar. Maji, bir obje kaydırılmasıdır ve tabuya uğrayan nesnenin belirli özellikleri başka bir nesneye kaydırılır. Bu nesneye yapılan seremoniler, gerçek nesnenin algılayacağı düşünülür. Bu düşünce de düşünsel her şeye gücüyeterlilik olarak adlandırılır.
4.Çocuklukta Totemizm'in Dönüşü bölümünde, Freud totemizmin doğuşuna yönelik kuramları açıklar. Nominalistik, sosyolojik ve psikolojik kuramlar olarak üçe ayrılan bu kuramlar arasında, totem sisteminden önce bazı tabuların yaratıldığı düşüncesine Darwin'in ilk insan sürüleri teorisiyle ulaşır. Freud, totemizmin doğuşunu, oğulların teorideki ilk babayı öldürüp yemesi ancak bundan pişman olması ve baba yerine totem hayvanını kutsal saymaya başlamaları olarak görür. Kardeşler klanlığının korunması için önlem alan ilkeller, bu dönemde birtakım yasaklar getirirler, bunlar arasında ensest ve totem hayvanını öldürme yasağı da bulunur.
Totem ve TabuSigmund Freud · Say Yayınları · 20166,1bin okunma
40 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.
