Mustafa Kemal Paşa, Enver Paşa'ya gönderdiği ek bir raporda da Alman Generali Falkenhein'in savaş planlarını eleştirerek, Başkumandan Vekili Enver Paşa'yı ikinci kez uyarmaya çalışmıştı. Enver Paşa, Mustafa Kemal Paşa'nın sayfalar dolusu iki raporuna "haddini bil!" kabilinden kısa ve kestirme bir cevap verdi. Enver Paşa ikinci raporu aldıktan sonra 2 Ekim 1917 tarihinde Mustafa Kemal Paşa'ya şu karşılığı verir:
"Yüz kilometreden fazla imtidadı olan Sina Cephesi'nin iki mıntıkaya taksimini pek tabii bulurum. Binaenaleyh 7. Ordu karargâhının bu cepheye sığmayacağı hakkındaki muhakeme-i âlinizi iştirak edemem. Bundan başka Sina Cephesi'nde bulunacak kıtaatın harekâtını sevk ve idare etmeğe memur edilmiş olan Müşir Falkenhein Paşa'nın mezkûr harekâtın muvaffakiyetle neticelenmesi için en doğru karar ve tedabiri ittihaz edeceğine eminim. Bu husustaki itimadıma zat-ı âlinizin de iştirak buyurmanızı bilhassa rica ederim."
Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa için çekilmekten başka yapılacak iş kalmıyordu. O, hatıralarında bunu şöyle anlatır:
"…Bu ordunun (7. Ordu) dâhil olduğu grup kumandanı General Falkenhein'ın askerlik ve siyaset-i dâhiliyemiz nokta-i nazarından takip ettiği usul ve tarz-ı hareket, aramızda mühim bir münakaşaya sebep oldu; bu münakaşa nihayet daha büyük makamata aksetti. Ben çok emek verdiğim mütalaatıma iltifat edilmediğini görünce sukut etmedim. Her türlü akıbetleri evvelden kabul ederek, usul ve teamül harici, denebilir ki, biraz isyankâr şekilde, kendi kendimi ordu kumandanlığımdan af ve hatta vekilimi de bizzat tayin ederek (Kolordu Kumandanlarından Ali Rıza Paşa idi) vazifeme hitam verdim ve bu emr-i vakii büyük makamata bildirdim".
Bu gelişmeden başka evvelden beri Falkenhein ile Mustafa Kemal Paşa arasındaki güneye taarruz planının uygulanması konusundaki tartışmalar sürüp gitmekteydi. Bu tartışmalar son günlerde öyle şiddetlendi ki, müthiş hırslanan Mustafa Kemal Paşa istifasını verdi. Bu durumdan korkan ve telaşlanana Falkenhein, Mustafa Kemal Paşa'yı kararından vazgeçirmek için çaba sarf etti. Hemen ona bu düşüncesinden vazgeçirmek için kurmay heyetinden harekât subayı olarak bulunan Franz von Papen adında genç bir subayı gönderdi. von Papen anılarında: "Mustafa Kemal'e rastladığımda 7. Ordu'nun başında güneye yönelmişti" diye yazar ve şöyle devam eder: "Çünkü alınması gerekli tedbirler konusunda Falkenhein ile takışmıştı." Yüksek diplomatlık niteliklerine sahip olmasına karşın von Papen, onun duygularını değiştirmeyi başaramamıştı. Mustafa Kemal Paşa komutayı devretmeden önce birliklerine Almanlara açıkça hakaret içeren bir konuşma yaptı. Bu durum üzerine General Falkenhein, Enver Paşa'dan Mustafa Kemal Paşa'nın tutuklanmasını istedi. Zaten Enver Paşa'dan bundan iyisini isteyemezdi, fakat Enver Paşa buna cesaret edememişti. Mustafa Kemal Paşa'nın durumu çok kuvvetliydi. Böyle zor bir dönemde Almanların isteklerini yerine getirmeyi reddetti. Mustafa Kemal Paşa'ya ceza yaptırımı uygulamak, onu milletin sevgilisi yapardı. Oysa Enver Paşa düşmanını büyütmeyi hiç de arzulamıyordu. Kısa yoldan çözüm bulmak üzere ona, Diyarbakır'a dönmesi emrini verdi. Mustafa Kemal Paşa kesin olarak Enver Paşa'nın bu teklifini reddetti. Bundan sonra da Mustafa Kemal Paşa ordu komutanlığından, yerine vekilini kendi bırakarak ayrılmıştı. Yukarıdaki açıklamalarımızdan da anlaşılacağı üzere istifasını geri aldırmak için ısrarcı olunduysa da Mustafa Kemal Paşa ne bunu, ne de kendisinin tekrar Diyarbakır'daki eski görevi 2'inci Ordu Komutanlığı'na tayinini kabul etmedi. Mustafa Kemal Paşa'nın bu tutumu üzerine ne yapacağını bilemeyen Enver Paşa, ona sağlık nedeniyle izin verdi.
Yeditepe YayınlarıKitabı okudu
34 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.