İslam'ın sunduğu eşitlik ilkesinin ilk zuhurundaki Arap toplumunda olduğu gibi, başka örneklerde de ezilen sınıflara cazip geldiği ve insanların cebbar yöneticiler veya üst katmana tepki olarak bu dini benimsediği fikirlerinin tarihîliği muhakkaktır.⁴¹⁶ Ancak bunun bozkırdaki Türk toplumunda yansımalarını bulmak zor gözüküyor çünkü sömürüye fikri ve dinî olarak cevap verecek bir alt sınıftan bahsedemiyoruz. Kara budun evet daha fakirdir ancak karalığı yönetim aygıtının dışında olmasından gelir. Bu yüzden eğer ezilenler başka yerlerde İslam'a sarıldı iseler, eski Türk toplumunda bir ezilenler sınıfının bulunmayışı da bu yöndeki bir saikle Türklerin arasında İslam'ın yayılışını geciktirmişe benziyor.⁴¹⁷
Sayfa 128 - Kripto YayınlarıKitabı okudu
·
17 görüntüleme
416 - Fakat erken dönem Horasan ve Maveraünnehr'in İranî topluluklarında bu işlemişe benzemiyor zira Müslüman oldukları takdirde Emevi yöneticilerden bir ayrıcalık edinemeyen alt tabaka, bir taraftan da kendileri üzerindeki hâkimiyeti kaybetmekten korkan henüz Müslüman olmamış yerli yöneticilerin hışmına uğruyordu (Esin, "Türklerin İslâm'a Girişi İlk Devir: VIII-X. Yüzyıllar", s.148).
417 - Bozkır toplumunu tam eşitlikçi olarak nitelemek elbette temelsiz bir düşüncedir. Mülkiyet eşitsizliği ve bundan doğan toplumsal farklılaşmalar burada da vakidir ancak buradaki dinamikler yerleşik dünyadan farklı işler ve "iyi günde kötü günde" kader birliği daha bir göze çarpar. Kölelerin bile köle olarak kalmasının zor olduğu bir toplumla karşı karşıyayız. Ayrıntılı bir inceleme için bkz. Khazanov, Göçebe ve Dış Dünya s.262- 276.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.