Kaç gündür Derbent'teyim. Derbent, Hazar Denizi'yle Kafkas dağları arasında tarihin ve eski dünyanın kilit noktalarından biridir. Çocukluğumda dinlediğim masallarda adını o kadar çok duyduğum Kafdağı'nın kapısı işte burasıdır. Masallara göre Yecüc- Mecücler, bu duvarın ardında yaşarlar ve açılsın diye daima kapıları zorlarlardı.
Bütün çağlar boyunca kavimler; kuzeyden güneye ve güneyden kuzeye hep buradan geçtiler. Tarih öncesi kabileleriyle, tarihî çağların istila dalgalarının geçit yeri burasıydı. İskitler, Gimeriler, Medler buradan geçtiler. İran, Roma, Bizans, Arap, Selçuk, Osmanlı imparatorluklarının sınırları burada sona erdi. Bu milletler için bu geçidin ötesi dünyanın sonu sayılırdı.