Yunanlı bilgelerin, Ptolemaios ve de
Aristoteles'in tahmin bile edemediği bir sır ancak Ma
cellan'ın seferi sayesinde açıklığa kavuşur; Pontoslu He
rakleitos'un milattan önce 400 civarında kurduğu hipo
tezin doğruluğu, kesin bir gözlemle kanıtlanmıştır artık:
Yerküre uzayda sabit durmaz, düzenli bir ritimle kendi
ekseninde döner, yerkürede sürekli batıya giderek onun
dönmesini izleyen biri, sonsuzluktan zaman kazanabilir.
Dünyanın çeşitli bölgelerinde zaman ve saatin farklı ol
duğuna dair bu yeni bilgi, bugün izafiyet teorisi dünya
mızı nasıl heyecanlandırıyorsa on altıncı yüzyılın hüma
nistlerini de o kadar heyecanlandırır.