Okumaya başlamadan önce, eser hakkındaki incelemelere göz attığımda; tabuları, ön yargıları olanların bu kitabı okumamalarının daha iyi olacağına dair ifadelere rastladım. Bilimin var olması ve gelişmesi için vazgeçilmez bir gereklilik olan eleştirel düşüncenin kendini bilimin, objektifliğin ve açık görüşlülüğün yanında olarak değerlendirenler tarafından böylelikle rafa kaldırılmasını bir ironi olarak gördüm doğrusu.
Bir kitap, görüş, söylem sadece kendi çizdiği düşünsel çerçevede gezinenlerle sınırlanırsa, etkileşim ve gelişimden bahsedilebilir mi? Söylemeden geçemeyeceğim bir husustu ancak maksadını aşan bir diyalektin fitilini ateşleyip asıl içerikten uzaklaşmamak adına kitabın incelenmesine geri dönmek istiyorum.
Çalışmanın bence en güzel ve başarılı tarafı konuya sadece yüzeysel bir ilgi duyan bir okurun dahi anlayabileceği bir terminoloji ve anlatım biçiminin kullanılması. Antropoloji, siyasi tarih, arkeoloji ve işletme (üretim, pazarlama, yönetim ve kısmen lojistik olmak üzere) bilimlerinin yanı sıra, din bilimleri ile ilgili olay, olgu ve kavramlar hikayeleştirilerek anlatılmış.
Hayvanlardan Tanrılara: Sapiens'in yazarı 
Yuval Noah Harari'nin 
21. Yüzyıl İçin 21 Ders adlı kitabından sonra okuduğum ikinci kitabı oldu. İlgi alanlarıma daha çok hitap ediyor olması itibariyle ilk okuduğum kitabını daha çok beğendiğimi söyleyebilirim.
Bu kitapta da gene farklı coğrafya ve kültürlere ait okur kitlesinin içeriğe yakınlaştırılması için yazar kontrolünde bir "yerelleştirme" yoluna gidilmiş. İkinci sayfadaki yayıncının notunda bu husus açık olarak belirtilmiş.
Siyasileşmemiş, partizanlaşmamış hiçbir bilimsel çabaya sırt çevirmemekle birlikte, varlığın tesadüflere ve tesadüfi gelişmelere bağlı olarak şekillendiği tezine temkinli yaklaşan bir okur olarak, Harari'nin belli hususlarda (örneğin Sapiens'in DNA'sında gerçekleşen mutasyon) kişisel görüşünden öteye geçmeyen, olayları tesadüflerin hegemonyasına teslim eden ve objektiflikten uzak ifadelerini (sayfa 37) yadırgadım.
Avcı toplayıcılar hakkında kesin bilgilere ulaşmanın mümkün olmadığını belirtip (sayfa 56), günün hangi öğününde hangi besin maddelerini tükettiklerini ifade etmek (sayfa 65) de bana göre bir çelişkiydi.
Kitabın ilerleyen bölümlerinde şu konulara değinilmiş:
- Toplumsal eşitsizlik sonucunda ortaya çıkan kast ve klan şeklindeki hayali hiyerarşiler, kölelik sisteminin tarihi gelişimi ve düşünsel dayanaklarını oluşturan kısır döngü (sayfa 142)
- Kadın ve erkek eşitsizliği (sayfa 152)
- Cinsiyet ve toplumsal cinsiyet (sayfa 156)
- Kültür: "yapay içgüdüler ağı" (sayfa 171)
- Evrensel bir enstrüman olarak para (safya 180)
- Para, imparatorluklar ve din etrafında insanlığın birleşmesi (sayfa 214)
- Çoktanrıcılık ve puta tapınma arasındaki fark (217)
Tektanrılı dinlerin Dualizm'den etkilendiği savını desteklerken, Tanrı'dan bağımsız bir Şeytan kavramına değinmesini (sayfa 225) pek gerçekçi bulmadım. Kur'an (Araf Suresi, 12-17'nci ayetler) ve pek çok dini kaynakta Şeytan'ın Yaratıcı'dan bağımsız olmadığı, sadece kıyamet gününe kadar kendisine müsaade edildiği bilgisi yer almakta.
Yazar;
- Din ve ideoloji kavramlarını özdeş kavramlar olarak ele almakta (sayfa 231),
- Hümanizmi Liberal, Sosyal ve Evrimsel Hümanizm başlıkları altında sınıflandırmakta (sayfa 234),
- Tarih determinist bir bakışla açıklanamaz ve öngörülemez savını işlemekte (sf 242),
***********************************
Konuya ilişkin ilave /ek / çapraz okuma yapmak isteyenler aşağıdaki linklere göz atabilirler:
vesaire.org/yuval-noah-hara...
indyturk.com/node/532936/t%C...
kocaeliaydinlarocagi.org.tr/Yazilar/YaziDet...
sorularlaislamiyet.com/evrim-teorisini...
fikriyat.com/yazarlar/sefa-s...
dinisualler.com/islamiyet/islam...
ehlibeytalimleri.com/evrim-teorisine...
·
79 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.