Kulağa niçin küpe takılır?
Günümüzde ‘piercing’ adıyla vücudun her tarafına küpe takılıyor ama
küpenin kökeni, İngilizce ‘earring’ isminden de anlaşılacağı gibi kulağa
takilan halkadır. Küpenin kulak memesine takılmasının nedeni burada
hemen göze çarpması olabilir, kulak memelerinin kolaylıkla delinebilmeleri
de olabilir. Zaten anatomik olarak kulak memelerinin başka ne işe
yaradıkları anlaşılabilmiş değildir.
Bir görüşe göre ilk insanlarda kulaklar, kulak kanallarını korumak için çok
büyük ve sarkıkmışlar. Kulak memelerimiz de bu sarkık-kulaklardan
kalmaymış. Bir başka görüşe göre ise kulak memeleri atalarımız zamanında
birer cinsel cazibe organıymışlar, zamanla, insanın evrimiyle işlevlerini
yitirmişler. Zaten ilk insanlarda işe yarayıp da şimdi kullanılmayan ancak
hala vücudumuzda bulunan, apandisit gibi birçok organ varmış.
Vücudumuz insanın evrim tarihini yansıtan bir müze gibiymiş.
İnsanlar, tarih öncesi zamanlarda bile, süs veya tılsım amacıyla kulaklarına
bir şeyler takmış, karşılarmdakileri etkilemeye çalışmışlardır. Hemen
hemen her kültürel gelişmede olduğu gibi küpeye de ilk önce Mısırlılarda
rastlanıyor. Önceleri çok büyük çapta olan altın halkaların yerlerini zamanla
daha küçük askı şeklindeki küpeler alıyorlar.
Babilliler ve sonra Asya medeniyetlerinde küpe sadece erkeklerin taktığı ve
toplum içindeki rütbeyi belirten bir takı oluyor. Altm işlemeciliği,sanatı
geliştikçe de daha zarif hale geliyor. Yunanlar çıngıraklı altın küpeler
kullanırlarken Romalılar küpelerin üstüne değerli taşlar koyuyorlar.
Ortaçağda pek kullanılmayan küpe Rönesans ile birlikte yine moda oluyor.
Kadınlar küpeyi iki kulaklarına takarlarken erkekler sadece sol kulaklarına
takıyorlar. Erkekler Özellikle incilerle bezenmiş olanları tercih ediyorlar.
18. yüzyılda elmas, 19. yüzyılda ise kabartmalar yapılmış taşlar gözde iken
küpe yine moda olmaktan çıkıyor.
Çok geçmeden 2.0. yüzyılda yüksek devirli delici aletler ve hijyeRİk olarak
kulak delme imkanlarıyla birlikte tekrar moda oluyor. Süs olmasının
yanında takıldığı yere göre bir takım mesajlar da taşıyor. ‘Piercing’ (delme)
adıyla vücudun boş bulunan her yerine takılıyor.
Geçmişinden de görülüyor ki küpe sanıldığı gibi kadınlara has bir takı
değil. Hatta tarih boyunca daha çok erkekler tarafından takılmış. Küpe
tarihte sadece süs ve etkileme aracı olarak da kullanılmamış. Örneğin eski
çağlardaki denizcilerin kulaklarına küpe takmalarının amacı değişikmiş.
Denizcilerin ağaç gemilerle okyanusların bilinmezliklerine yelken açtıkları
devirlerde, kimse bu uzun seferlerden sağ salim geri dönüp yuvasına,
ailesiiıe kavuşabileceğinden emin olamazmış. Olabileceklerin en kötüsüne
hazırlıklı olabilmek için eğer bir kazaya kurban giderler de cesetleri karaya
vurursa, bulanlar cenaze ve defin işlemlerinin masraflarında kullansınlar
diye kulaklarına altın küpe takarlarmış.
Konuyu yine tarihten bir hikaye ile bitirelim. Yavuz Sultan Selim Mısır’ı
fethettiği sıralarda Kahire’de kalır. Bazı erkeklerin kulaklarında halkalar
gören Yavuz bunun nedenini sorar. Küpelerin kölelik alameti olduğunu duyunca “Bir tane getirin, ben de takayım, onlar insanların kölesiyse ben de
Hakkın kölesiyim” der.