Kasım ayının on biri. Aramıza hoş geldin Vanya dayı. Gusev'in, Gabriel'in, yanına kurul sen de hadi. Ağlamak isteye isteye okudum hikâyeni. Yirmi sene önce bugün terhis olmuştum askerden. Geriye dönük düşünmeden yaşamak mümkün değil benim için. Bu saatlerde, yirmi sene önce, uçaktaydım, yanımda arkadaşım. Dönüyor olmak ne güzeldi geriye, hayata, eve. Yirmi sene sonra, artık yarı kelli felli, çalışma hayatı şükür ki bitmek üzere olan bir başka vanya dayı olarak, ben de gönül rahatlığıyla Sonya'nın oyunun sonunda söylediği sözleri söyleyebilirim kendime: bütün bunlar, bütün bu olup bitenler, yazgımızdı hepimizin. Üzülecek birşey de olmayacak, hepsi bittiğinde. Bitecek olması da, eğer Eyüp'teki mezarlara bakarak buraların defalarca dolup boşaldığını düşünen o zâtı hatırlarsak, bir ikramdır, hep yaşamak diye birşey yok çünkü, nihayetinde bu da bir terhis olacak hepimiz için. Olsun, "alınyazımızın bütün sınavlarına sabırla katlanacağız", ruhumuz kerpetenle sıkılır gibi acısa da içimiz, kaybettiğimiz herkese bir gün kavuşacağımız bir ânı hatırlayacağız, ümitle. "Ecel gelip çatınca da uysalca öleceğiz ve orda, mezarın ötesinde, çok acı çektik, gözyaşı döktük, çok acı şeyler yaşadık, diyeceğiz". Hayatımızın Kurtz'ünki gibi "dehşet... dehşet!" sözleriyle bitmemesi ümidine sımsıkı sarılıp, irlanda'nın mezarlarına usul usul yağan kar tanelerinin ufak sesleri kulaklarında, greta'ya sarılıp uykuya dalan gabriel gibi olacağız; hepimiz ağır ağır, usûl usûl gölgelere dönerken, isim ve esamemiz silinip giderken yeryüzünden, hep birlikte, bir hayâl ya da hakikat farketmez, "tanrı da acıyacak bize" ve biz hepimiz "parlak, güzel, sevimli bir hayata kavuşacağız ve burdaki mutsuzluklarımıza sevecenlikle, hoş görüyle gülümseyeceğiz ve dinleneceğiz".
Burada herşey aynı: yıkılan mahallemiz; güneşsiz ve gölgeli, huzur dolu bir gün, bahçede koca göbekli kediler ve her yeri, bütün bahçeyi kaplamış sarı yaprakları ağaçların. Bahçede yatan oğlum, ve diğerleri... şimdi bu sarı yaprakların, güzel renklerle süslenmiş ömürlük ağaçların, çiçeklerin arasında geçen gün kaybettiğimiz küçük öğrencimizi de görmek isteyerek bakıyorum. Sefer, Selçuk, Melek, Şengül, Mustafa, Oğuz ve diğerleri, daha niceniz, ve dodim, siz hepiniz, o âna dek ayrıyız diye düşünüp ümit edip sadece, ben de Vanya gibi, Sonya'nın yanı başında gözyaşı döküşü gibi heba olan ömrüne, işte ben de teselli bulmak istiyorum.
"Yaşayacağız Vanya dayı. Çok uzun günler, boğucu akşamlar geçireceğiz". Acelesiz, sakin sakin nihayetimize yürüyeceğiz. Bizler de Sonya gibi, Vanya gibi, koca ömrün üzerine, merhametle, özlem gidererek, dinleneceğiz.
Vanya gibi insanlar edebiyatın güzelliğini çok güzel anlatıyor. Vanya'nın döktüğü gözyaşları edebiyatın insana anlatmaya çalıştığı en güzel şeylerden birisi bence.
Kesinlikle okuduğum en güzel eserlerden birisiydi. Kitabı ve elbette Çehov'u herkese..herkese öneririm.
