Osmanlı tarihini okullarda anlatıldığı kadarıyla biliyoruz. Padişahlarını, savaşlarını, fetihlerini, toprak kayıplarını, anlaşmalarını, devlet ve ordu yapısını, bize anlatıldığı kadarıyla biliyoruz. Ancak Osmanlıda halkın günlük yaşamı ile ilgili (kendi adıma söyleyeyim) çok az şey biliyoruz. Siz de okumuşsunuz; Osmanlı döneminde bir adam esnafın birinden alışveriş yapmak istemiş de esnaf, ben siftah yaptım komşu esnaftan alın demiş. Diğer esnaf da aynı şeyi söyleyip bir diğer esnafa yönlendirmiş. Böylece o dönemin esnafının ne kadar gözü tok, ahlaklı, vicdanlı olduğu, halkın bolluk, refah içinde çok mutlu olduğu mesajı verilir. Açıkçası bunu duyduğum çocukluk yıllarımda bile olayın hamaset ve propaganda kokan tarafı dikkatimi çekmişti. Bu nedenle Osmanlı döneminde halkın günlük yaşantısını ideolojik ve önyargılı bakış açısından arındırılmış, tarafsız bir gözlemcinin anlatımını okumak istemiştim. Her ne kadar Avrupalıların Osmanlıya bakışı önyargılı olsa da yine de 18.yy ın ilk yarısında, Fransız yazar Gerard de Nerval ile Mısır’dan başlayan Filistin, Suriye, İzmir ve nihayet İstanbul’da biten bir seyahate çıkmak ilgi çekici geldi bana. Kitapta dikkatimi çeken hususları aşağıya çıkardım. - Nerval, diğer seyahat yazarları gibi gittiği yerlerin detaylı tasvirlerini yapmamış; daha çok halkın giyimi, kültürü, gelenekleri üzerinde durmuş. - Müslüman halkın kültürüne olabildiğince hoşgörülü yaklaşmış, hatta Avrupalılarla karşılaştırıp yer yer onların üstünlüklerine değinmiş. - Usta bir dille yazmasına karşın, altını çizebileceğim kadar dikkatimi çeken bir cümlesi olmadı. (Belki bunda çevirmenin de payı vardır.) - Kitapta en sinir bozucu şey, tüm dipnotların kitabın sonuna alınmasıydı. Benim gibi dipnotları asla atlamayan biri için bir eziyetti. - Dipnotların çok büyük bir kısmı Nerval’ın anlattığı tarihi olayların yanlışını düzeltmekle ilgilidir. Nerval, ya yanlış bilgi vermiş, ya olayları karıştırmış veya kronoloji tutarlılığından yoksun olaylar anlatmış. Hal böyle olunca, anlatılanların ne kadarı gerçek, ne kadarı Nerval’ın uydurması, anlamak pek mümkün olmuyor. - Kitapta gerçek tarihi olaylara dayanılarak, ustaca kurgulanmış, biri oldukça uzun iki hikaye anlatılıyor. - Zaman zaman bölgedeki İngilizleri alaycı bir üslupla eleştirmiş.

Doğu'da SeyahatGérard de Nerval · Yapı Kredi Yayınları · 202160 okunma

·

181 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Özgür Şafak