Tarihin Osmanlı devleti için uygun bulduğu davranış kalıbı şudur: Osmanlı yöneticileri, Avrupa’ya karşı giriştikleri askerî kampanyalarda genellikle elde ettikleri askerî zaferlerin siyasal ve ekonomik meyvelerini tam toplamağa fırsat bulamadan devletin batıdaki meşguliyetinden yararlanmak isteyen doğu devletleri tarafından Anadolu’da sıkıştırılmışlardır. Böylece devletin enerji ve dikkati doğuya çevrilmiştir. Burada da genellikle elde edilen askerî başarıların meyveleri tam toplanmadan, Avrupa Hıristivanları tarafından bu kez batıda baskı altında bırakılmışlardır. Genel olarak, tarihsel süreç içinde bakıldığında, Osmanlı seferlerinin, bir saatin sarkacı gibi bir doğuya, bir batıya yönelmesinin temel nedeni, Osmanlı yöneticilerinin iradesi değil, bu olsa gerektir.