Yazarın okuduğum ilk eseri olduğu için incelememe onun hakkında biraz bilgi vererek başlamak istiyorum.
Ukrayna asıllı Rus yazarımız Gogol "Palto" isimli hikayesini 1842 yılında yazıyor. Aynı yıl en yakın arkadaşı ve meslekdaşı olan Puşkin'i kaybediyor. O öldükten sonra da Rusya'daki popülerliği artıyor.
Hepimizin duyduğu bir söz vardır. "Hepimiz Gogol'ün paltosundan çıktık" diye. Bu sözün Dostoyevski'ye ait olduğu söylense de Ayrıntı yayınlarının Önsöz kısmında bu sözün Gorki'ye de ait olabileceği konusunda bir bilgi geçiyor. Sonuç olarak söz kime ait olursa olsun burdaki "hepimiz" lafından kastedilenin Rus Edebiyat'ı olduğunu anlıyoruz.
Gogol'le beraber Rus Edebiyat'ı sadece toplum da üst seviyelerdeki tanınmış insanların hikayelerini işlemekten sıyrılmış, ezik küçük insanların hikayelerini de yer vererek yeni bir döneme girmiştir.
Rus eleştirmenleri, yazarın bu eserle Rus bürokrasisinin dehşet vericiliğini, kesin bir dille ifşa ettiğini, bununla beraber bu hikayenin bir protesto özelliği taşıdığını da söylemişlerdir.
Palto'da ki Akakiy Akakiyeviç karakteri, Dostoyevski'nin Insancıklar'ındaki Makar Aleksiyeviç'i ile Sabahattin Ali'nin Kürk Mantolu Madonna'sındaki Raif Bey'i anımsattı bana. Burda da toplum tarafından küçümsenen ve hor görülen basit bir memurun hikayesi konu edilmiş. Tek fark 19. Yüzyılın sonunda popüler hale gelen Hayalet hikayelerine de örnek teşkil edecek motifleri de içinde barındırması olmuş.
Yazarın anlatım tarzı süslü cümlelerden uzak olmasına rağmen (ki fazla alıntı paylaşmadığımdan fark etmişsinizdir bunu) gayet sade ve gerçekçiydi. Arada Rus kültürünü de anlatan sözleri de dönem insanlarının özelliklerini anlayabilmemiz adına gayet yerindeydi. Mesela Ruslar'da bir insanın isminden önce ünvanının belirtilmesi gerektiğini ve Rus insanının dedikodu tutkunu olduğunu vurgulamış. Öz eleştiri de bu olsa gerek. O yüzden de dönemin eleştirmenleri tarafından neden sert bir dille eleştirildiğini anlamamız mümkün oluyor.
Çok kısa bir öykü tarzındaki bu kitabı okuyunuz efendim.
Keyifli Okumalar..