Okurken nefesler tutulur, gözyaşı sel olur ve acının zirvesi diyarında bir bakmışız ki yüreklerimiz yarılmış...
İçine giriyoruz kitabın... Sanki orada yaşanılanlara tanığız, gözlemciyiz.. Aile kurmanın, paylaşmışlığın, sevginin saflığını hissediyoruz. Üç evladın gururla yaptıklarını, çalışmalarını izliyoruz ve bir anda savaşın çat kapı belirmesiyle yarattığı tahribat önümüze seriliyor.. Ananın yürek dağındaki volkan patlamasını görüyoruz...Bilmiyor insan nasıl tarif eder bu acıyı.. Savaşın lanetini... Lakin Aytmatov amca okuyucuya bu duyguyu, acıyı epey hissettiriyor , kaçışımızın olmadığını söyleyebilirim.
Tolgonay ana ve eşi Suvankul amcanın birbirlerine dayanak olması, anlayışı, tarlada gece gündüz demeden hem kendileri hem de halkı için çalışmaları çok güçlü .. Hele o ekmeği yerlerken ki tarif edilemez mutluluk yok mu... Tüyler diken diken. ‘’Güneş kokusu, taze saman kokusu ve duman kokusu karışmıştır hamuruna.’’ (27) ‘’Bu emekçi oğlumun nasırlı ellerinden çıkan ekmekti. Tarlayı süren, buğdayı yetiştiren, hasadı kaldıran, tarlada çalışan insanlarımızın, halkımızın ekmeği idi. Kutsal ekmek! (27)
Ah Tolgonay ana.. Nasıl bir ana, kadın, yoldaşsın öyle.. Cesaretin, kendinle yüzleşmen, gelinini kızın gibi görüşün, aranızdaki bağ ve iletişimin kuvveti sımsıkı.... İnce düşüncen ile yoğurarak oğullarına,eşine, halkına saygı ve sevgin de net. Önündeki taşlara aldırmadan yüreklilikle devam etmen çok güzel bir örnek ve değer .. Kitabı okurken yaşanılan acıya, zorluğa rağmen dayanışma birlik ve beraberlik ile üstesinden gelmenin mesajını buram buram hissediyoruz. Karakterlerdeki olgunluk, sahipleniş biçimi de ayrı etkileyici.. Çok sevdim, derinlere indim , boğuldum acının yoğun sularında.. Tarlada çalışmanın zorlukları, ana olmanın ayrı bir yeri oluşu, evlatların ve eşinin yüceliği, gelininin de ayrı psikolojik buhranları, savaşın meydana getirdiği acılar, yığılmışlıklar gibi gibi bir çok mesajları içinde barındıran tabiri caizse efsane bir eser. Fark ettim ki bu sefer de ayrı bir içimdekileri yazıya aktaramadım yüreğimde kaldı, dökemedim .... Kesikliğimin sonuna geldik.
Çokça tavsiye ediyorum. Sitede de çok güzel incelemeler mevcut bu kitaba dair. Bulunmaz bir nimet ^_^. Huzurlu okumalar dilerim.